Wyszukiwanie publikacji

Bazy, platformy i aplikacje ułatwiające wyszukiwanie publikacji w otwartym dostępie

 

DISSEMIN

Dissemin to projekt promujący zieloną drogę otwartego dostępu. Powstała w jego ramach otwarta platforma gromadzi metadane z wielu źródeł (m.in. z CrossRef.org, BASE, SHERPA/RoMEO i Zotero) i analizuje na ich podstawie dostępność pełnych tekstów publikacji naukowych, politykę wydawców wobec otwartego dostępu oraz możliwości legalnego otwarcia zamkniętych dotąd prac. Projekt realizowany jest przez CAPSH (Committee for the Accessibility of Publications in Sciences and Humanities), francuską organizację non-profit.

Dla kogo:

    • dla autorów chcących udostępniać swój dorobek,
    • dla naukowców, studentów, bibliotekarzy szukających publikacji.

Funkcje:

    • wyszukiwanie tekstów naukowych przez tytuł, autora, datę publikacji, typ dokumentu,
    • prezentacja list otwartych wydawców, prac danego naukowca, stron, z których można pobrać jego publikacje oraz prac, które można swobodnie udostępnić online,
    • automatyczna archiwizacja wskazanych tekstów w otwartych repozytoriach (obecnie wspierane repozytoria to Zenodo, HAL i OSF preprints),
    • graficzna prezentacja statystyk dostępności publikacji poszczególnych autorów,
    • eksport wyników kwerend z każdej strony w formacie Bibtext.

Cechy wyróżniające:
Platforma pozwala autorom na „uwolnienie” zamkniętych prac jednym kliknięciem, bez konieczności rejestrowania się w poszczególnych repozytoriach i analizowania kwestii praw autorskich. Dissemin indeksuje nie tylko artykuły z czasopism, ale też książki, raporty, doktoraty.

 

OPEN RESEARCH BUTTON

Open Research Button to platforma i zakładka odsyłająca do bezpłatnej wersji tekstu, który użytkownik znalazł jedynie w formie odpłatnej. Źródła z których korzysta to wszystkie agregowane repozytoria na świecie, czasopisma hybrydowe, czasopisma otwarte i własne strony autorów, w tym dane z dane z Unpaywall, Share, CORE, OpenAIRE, Dissem.in, Europe PMC i BASE. Projekt finansowany jest z brytyjskego funduszu Arcadia Fund.

Dla kogo:

    • dla naukowców, studentów, bibliotekarzy szukających publikacji
    • dla instytucji, w szczególności dla bibliotek, w ramach projektu powstał komplet narzędzi wspomagających system wypożyczeń międzybibliotecznych, usprawniających wyszukiwanie artykułów oraz deponowanie publikacji w repozytoriach.

Funkcje:

    • wyszukiwanie tekstów naukowych przez tytuł, trwałe identyfikatory (DOI, PMID, PMC ID) czy odnośnik do strony, na której użytkownik znalazł artykuł w formie odpłatnej,
    • możliwość instalacji bezpłatnej wtyczki do przeglądarki Chrome.

Cechy wyróżniające:
Jeśli bezpłatna wersja poszukiwanego tekstu nie jest dostępna, można skorzystać z opcji „Request”. Po złożeniu przez użytkownika prośby o udostępnienie artykułu, administratorzy strony kontaktują się w jego imieniu z autorem, namawiając go do udostępnienia publikacji w otwartym repozytorium. Jeśli praca pojawi się w otwartym dostępie, zamawiający dostaje powiadomienie od serwisu.

 

UNPAYWALL

Unpaywall to baza odsyłaczy do ponad 23 mln bezpłatnych pełnotekstowych wersji prac naukowych utworzona w celu poszerzenia dostępu do artykułów deponowanych w repozytoriach oraz publikowanych na otwartych licencjach w czasopismach naukowych. Baza czerpie z ponad 50 tys. legalnych źródeł, takich jak repozytoria uczelni wyższych, agencji rządowych i towarzystw naukowych, czasopisma hybrydowe i wydawane w złotym modelu OA. Bazę prowadzi Impactstory, kanadyjska organizacja non-profit.

Dla kogo:

    • dla naukowców, studentów, bibliotekarzy szukających publikacji,
    • dla instytucji, baza jest wykorzystywana m.in. w systemach bibliotecznych czy wyszukiwarkach.

Funkcje:

    • bezpłatna wtyczka do przeglądarek Chrome i Firefox umożliwiająca automatyczne wyszukiwanie otwartych wersji tekstów naukowych
    • po znalezieniu artykułu dostępnego wyłącznie po uiszczeniu opłaty, wystarczy nacisnąć zieloną ikonkę pojawiającą się po prawej stronie ekranu, by uzyskać dostęp do jego darmowej, pełnotekstowej wersji (jeśli taka istnieje).

 

GET THE RESEARCH

Get The Research to bezpłatna platforma, na której użytkownicy mogą znaleźć, przeczytać i zrozumieć w odpowiednim kontekście wiarygodne wyniki badań naukowych z dowolnej dziedziny. Wyszukiwarka działa na bazie ponad 23 mln otwartych artykułów z indeksu Unpaywall, z wykorzystaniem narzędzi edukacyjnych opartych na AI (takich jak warstwa automatycznego adnotowania oznaczająca trudne, specjalistyczne terminy i wyświetlająca na marginesach ich definicje z Wikipedii oraz rekomendacje dotyczące powiązanej tematycznie literatury). Cel twórców Get The Research to zapewnienie nowego poziomu dostępności recenzowanych artykułów naukowych. Platforma uruchomiona została przez Impactstory; od maja 2019 r. działa w wersji beta.

Dla kogo:

    • bardziej dla ogólnego odbiorcy niż społeczności akademickiej

Funkcje:

    • zawężanie wyników do otwartych artykułów,
    • powiadomienia mailem o nowych artykułach na wyszukany temat,
    • przeszukiwanie stron z wynikami i haseł w API.

 

GOOGLE SCHOLAR BUTTON

Google Scholar Button (GSB) to bezpłatna wtyczka do przeglądarek Firefox, Chrome i Safari, oferująca wyszukiwanie artykułów naukowych podczas przeglądania sieci. Dodany w przeglądarce przycisk ułatwia dostęp do Google Scholar z dowolnej strony internetowej. Kliknięcie na GSB po zaznaczeniu tytułu pracy w pliku PDF umożliwia znalezienie jej pełnego tekstu w sieci lub bibliotece akademickiej. Narzędzie można pobrać, wybierając „Ustawienia” na stronie Google Scholar, a następnie opcję „Przycisk”.

Dla kogo:

    • dla naukowców i studentów

Funkcje:

    • wyszukiwanie pełnotekstowych wersji artykułów naukowych indeksowanych w Google Scholar,
    • przenoszenie zapytań z wyszukiwarki internetowej do Google Scholar,
    • formatowanie przypisów zgodnie z popularnymi stylami cytowania,
    • zapis danych w wybranym formacie.

 

OPEN KNOWLEGDE MAPS

Open Knowledge Maps (OKM) to narzędzie eksploracji i prezentacji światowych zasobów wiedzy, ułatwiające przeglądanie i lokalizowanie udostępnionych w sieci artykułów naukowych oraz śledzenie nowych osiągnięć we wszystkich dyscyplinach i obszarach badawczych. Jest to obecnie największa wizualna wyszukiwarka treści naukowych. Bazuje na Headstart - oprogramowaniu mapującym o otwartym kodzie źródłowym. Tworzy automatycznie, na podstawie analizy podobieństwa różnego typu danych (tekstu, metadanych i odsyłaczy), mapy wiedzy dla wyszukiwanych terminów, prezentujące powiązane z nimi obszary badań, prace naukowe i relacje między nimi. W wizualizacjach uwzględniane jest 100 najważniejszych prac, w tym zarówno otwartych, jak i dostępnych za opłatą publikacji. Teksty na otwartych licencjach są oznaczane odpowiednim symbolem, a większość z nich można czytać z poziomu interfejsu strony. Za rozwój OKM odpowiada organizacja non-profit o tej samej nazwie działająca na rzecz zwiększenia widoczności wiedzy naukowej i zrewolucjonizowania sposobu jej wyszukiwania. Serwis rozwijany jest na zasadach otwartej nauki: kod źródłowy, treści i dane udostępniane są na licencji CC BY. Więcej informacji znaleźć można na stronie z materiałami szkoleniowymi.

Dla kogo:

    • dla naukowców, studentów, bibliotekarzy i innych odbiorców szukających publikacji

Funkcje:

    • identyfikacja użytecznych, odnoszących się do danego tematu informacji i źródeł,
    • oznaczanie obszarów badawczych odpowiednimi pojęciami i terminami,
    • grupowanie podobnych publikacji, aby ułatwić znalezienie odpowiednich treści w przypadku wieloznacznych terminów lub treści z jednej dziedziny w obszarach interdyscyplinarnych,
    • identyfikacja publikacji w otwartym dostępie.

Publikacje

Publikacje, tłumaczenia i opracowania eksperckie dotyczące otwartej nauki

 

Polskie tłumaczenie Rekomendacji z okazji 20. rocznicy BOAI

Opracowane przez zespół Platformy Otwartej Nauki tłumaczenie Rekomendacji wydanych z okazji 20. rocznicy Budapeszteńskiej Inicjatywy Otwartego Dostępu (Budapest Open Access Initiative - BOAI). Zbiór rekomendacji opartych na pierwotnych zasadach, aktualnych okolicznościach oraz komentarzach koleżanek i kolegów ze wszystkich dziedzin nauki i obszarów świata wydany został przez komitet sterujący BOAI w 2022 r.

 

Przewodnik po otwartej nauce

 

Raport ICM

Otwarty dostęp w instytucjach naukowych

 

Raport ICM

Analysis of Economic Issues Related to Open Access to Scientific Publications

 

Raport ICM

Otwarta nauka w Polsce 2014. Diagnoza

(EN) Open Science in Poland 2014. A Diagnosis

 

Ekspertyza ICM

Wdrożenie i promocja otwartego dostępu do treści naukowych i edukacyjnych

 

Krzysztof Siewicz

Otwarty dostęp do publikacji naukowych. Kwestie prawne

 

Krzysztof Siewicz

Wolne oprogramowanie w instytucjach publicznych. Kwestie prawne

 

Broszura

Otwarty dostęp - szansa czy konieczność? Jak promować otwarty dostęp?

W październiku w ramach Open Access Week 2013 Centrum Otwartej Nauki zorganizowało warsztaty "Otwarty dostęp - szansa czy konieczność?", o których bardziej szczegółowo pisaliśmy tutaj. Opracowanie podsumowujące wnioski ze spotkania zostało opublikowane w postaci osobnej broszury. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Baza wiedzy

 

ABC otwartego dostępu - seria infografik przygotowana z okazji Tygodnia Otwartego Dostępu w 2018 roku

Publikacje - książki, broszury i raporty dotyczące otwartego dostępu do wyników badań 

Narzędzia i serwisy - narzędzia ułatwiające wyszukiwanie publikacji w otwartym dostępie i serwisy rejestrujące otwarte czasopisma, książki i repozytoria

 

 

 

Deklaracje

Kluczowe deklaracje ruchu otwartego dostępu i otwartej nauki 

Budapest Open Access Initiative, Budapeszt, luty 2002

Bethesda Statement on Open Access Publishing, Bethesda-Chevy Chase, kwiecień 2003

Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in the Sciences and Humanities, Berlin, październik 2003

IFLA Statement on 
Open Access to Scholarly Literature and Research Documentation,  International Federation of Library Associations and Institutions, grudzien 2003

UN World Summit on the Information Society, Declaration of Principles, Genewa, grudzień 2003

OECD Declaration on Access to Research Data from Public Funding, OECD, styczeń 2004

Cape Town Open Education Declaration, Kapsztad, wrzesień 2007

ERC Scientific Council Guidelines for Open Access, European Research Council, grudzień 2007

UCLA The Digital Humanities Manifesto 2.0, Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles, maj 2009

Open Science for the 21st century. A declaration of ALL European Academies, ALLEA, European Federation of Academies of Sciences and Humanities, Rzym, kwiecień 2012

Ten years on from the Budapest Open Access Initiative: setting the default to open, Budapeszt, wrzesień 2012

Amsterdam Call for Action on Open Science, Amsterdam, kwiecień 2016

OA2020 Expression of Interest in the Large-scale Implementation of Open Access to Scholarly Journals, Berlin, marzec 2016

Joint COAR-UNESCO Statement on Open Access, Confederation of Open Access Repositories, UNESCO, maj 2016

Jussieu Call for Open science and bibliodiversity, Paryż, październik 2017

EUA Statement on Open Science to EU Institutions and National Governments, European University Association, październik 2017

São Paulo Statement on Open Access, African Open Science Platform, AmeLICA, cOAlition S, OA2020, SciELO, São Paulo, maj 2019

Podkategorie

Additional information