Nauka 2.0 - praktyczne aspekty rewolucji internetowej w nauce

W najbliższy poniedziałek, dzień rozpoczynający Open Access Week,  Paweł Szczęsny wygłosi pierwszy z cyklu wykładów "Nauka 2.0 - praktyczne aspekty rewolucji internetowej w nauce."

Paweł Szczęsny pracownik Instytu Biochemii i Biofizyki PAN (który jako pierwszy jednostka badawcza w Polsce przyjęła otwarty mandat publikacj) temat otwartości i wykorzystaniu nowoczesnych narzędzi w wymianie informacji naukowej podejmował na tegorocznym TEDxWarsaw. Zagadnieniom tym poświęcone są dwa jego blogi: nauka otwarta i circle of complexity.

Wykładów będzie można wysłuchać w kolejne poniedziałki o godzinie 10.00 w sali E Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN, który mieści się na kampusie ochockim przy ul. Pawińskego 5a.

Oto dokładny program:

18/10/2010 KOMUNIKACJA, WSPÓŁPRACA, WIZERUNEK
Nowe formy komunikacji naukowej (blogi, mikroblogi, agregatory,wirtualne konferencje i sesje posterowe) oraz przykłady skutecznegoich użycia. Opiniotwórcza rola blogów i otwarte komentowaniepublikacji w ramach inicjatywy „Research blogging”. Wiki, Etherpadoraz aplikacje Google jako platformy współpracy nad manuskryptami.Inne formy współpracy i mechanizmy współpracy (nakierowane na pracęnad kodem źródłowym). Rola wizerunku badacza w internecie –StackOverflow oraz ResearcherID.

25/10/2010 OTWARTA NAUKA W PRAKTYCE
Spektrum otwartości – definicje. Omówienie otwartych rozwiązao wnauce. Inicjatywy społecznościowego adnotowania genów/białek/strukturkrystalograficznych i wyjaśnienie ich  słabej popularności. Naukowycrowdsourcing i nauka obywatelska. Praktyczne aspekty mechanizmów OpenAccess i Open Notebook Science. Aktualne dyskusje na temat własnościintelektualnej ze szczególnym uwzględnieniem elementów pracy naukowejnie podlegających ochronie. Domena publiczna. Cytowanie danych. Metryki efektywności naukowej, a otwartość.

1/11/2010 WYSZUKIWANIE INFORMACJI I ZARZĄDZANIE WIEDZĄ
Zalew informacji: fakt czy mit? Wyszukiwanie informacji w sieci:porównanie serwisów PubMed i Google Scholar. Analiza semantycznadanych literaturowych na przykładzie  alternatywnych do PubMedaserwisów: GoPubMed i NovoSeek. Narzędzia to text-miningu. Gromadzenieliteratury online (Connotea, CiteULike) i offline (Zotero, Mendeley) –darmowe alternatywy dla programu EndNote. Automatyczne rekomendacjeliteraturowe. Internetowe dzienniki laboratoryjne.

Panton Principles

Większość z zapytanych osób zajmujących się badaniami naukowymi zgadza się z postulatami otwartości, rozumie ich znaczenie dla rozwoju nauki. Niewiele z nich je realizuje. Część nie uświadamia sobie, że na ich realizację mają sami wpływ lub nie wie co w tym celu mogłaby zrobić.

Panton Principles w sposób systematyczny i przejrzysty pokazują w jaki sposób autor może wykorzystać  umożliwić innym swobodne korzystanie z wyników swojej pracy w postaci danych badawczych i udostępnić je w otwarty sposób. Otwartość została zdefiniowana szeroko: jako powszechny dostęp ograniczony jedynie dla osób, które nie znajdują się w zasięgu Internetu, dostęp który umożliwia kopiowanie, rozpowszechnianie, dowolne przetwarzanie, wykorzystywanie w części bądź w całości.

Co istotne, Panton Principles wyznaczają standard otwartości danych, który różni się od standardów dostępności innych treści naukowych - np. publikacji badawczych. Jego twórcy argumentują, że w przypadku danych najbardziej efektywna jest maksymalna otwartość, opowiadają się więc za niewykorzystywaniem nawet wolnych licencji do celów udostępniania danych.

PANTON PRINCIPLES

- autor powinien w sposób jasny określić swoje oczekiwania odnośnie warunków publikacji
- prawa autorskie należy przekazywać w sposób powszechnie uznany i odpowiedni do rodzaju materiałów których dotyczą
- nie należy stosować zastrzeżeń dotyczących użycia niekomercyjnego ani innych klauzul ograniczających
- zaleca się przenoszenie utowrów do domeny publicznej lub stosowanie licencji CC uznanie autorstwa

Za sformułowanie tych czetrech wskazówek, ich autorzy: John Wilbanks (Sience Commons), Rufus Pollock (Open Knowledge Fundation), Cameron Nylon (Rutherford Appleton Laboratory in Didcot), Peter Murray Rust (Cambridge) otrzymali tytuł SPARC Innovators.

Nadciąga rewolucja w świecie nauki

W piątkowym wydaniu dziennika Polska ukazał się tekst prof. Michała Kleibera, który jako prezes Polskiej Akademii Nauk od kilku lat o otwartej nauce mówi dużo - ostatnio w audycji radiowej w rozmowie dotyczącej kondycji polskiej nauki, a wcześniej m.in. na organizowanym przez PAN już regularnie seminarium "Open Access i inne modele".

Swój wywód Kleiber rozpoczyna zarysowaniem problemów dotyczących gospodarowania wiedzą, przedstawia ich znaczenie nie tylko dla rozwoju cywilizacyjnego ale również globalnej rywalizacji aby następnie zwrócić się ku kwestiom związanym z rozwojem nauki :

"Sprawa wykracza daleko poza sam problem komunikacji naukowej i dotyczy w istocie całej problematyki funkcjonowania nauki w społeczeństwie. W uproszczeniu chodzi tu o coraz powszechniejsze wśród niektórych uczonych poglądy, że wszystkie wyniki badań naukowych, jeszcze nawet w postaci "surowej" i niedopracowanej, powinny być udostępniane w sieci internetu i poddawane ocenie innych zainteresowanych badaczy. Zwolennicy tego poglądu uważają, że takie podejście zasadniczo odmienia pojęcie współpracy badawczej i podnosi produktywność pracy uczonych - dla dobra płacących za tę działalność, czyli de facto nas wszystkich. Przytaczane są różnorodne argumenty za - od praktycznych korzyści płynących z twórczego stosowania technik komputerowych do filozoficznych rozważań o nieprzewidywalnej synergii płynącej ze współpracy tysięcy nieznających się osób. Ale przeciwnicy też mają mocne argumenty. Ryzyko upowszechniania niezweryfikowanych informacji bądź całych teorii niejako tworzy "naturalne" możliwości plagiatów i trudności w ocenie wkładu poszczególnych uczonych do rezultatów badań. To też z pewnością zasługuje na rozwagę.
[...]
Jedno jest pewne - szerokie zaakceptowanie takiej otwartości procesów badawczych byłoby rewolucją na trudną do przewidzenia skalę, zmieniającą całkowicie metodologię uprawiania nauki i uzyskiwanych praw do jej wykorzystywania. Nie miejmy przy tym wątpliwości - sposoby udostępniania i ochrony posiadanej wiedzy są dzisiaj sednem subtelnych analiz korporacji, rządów, organizacji międzynarodowych, a sprawa nabierać będzie szybko jeszcze większego, wręcz kluczowego dla naszej przyszłości znaczenia. Znalezienie odpowiedniej równowagi pomiędzy otwartym dostępem do pewnych rodzajów wiedzy ogólnej - co jest niezbędne dla harmonijnego rozwoju cywilizacyjnego - a skutecznymi metodami ochrony posiadanej wiedzy umożliwiającej tworzenie innowacyjnych produktów i usług jest bez wątpienia zasadniczym zadaniem."

Otwórz Książkę w Europeanie

Od początku tego tygodnia, dzięki współpracy z Federacją Bibliotek Cyfrowych, kolekcję Otwórz Książkę można znaleźć w Europeanie, obok kolekcji bibliotek, archiwów muzeów i galerii z całej Europy.

OK debiutuje na portalu komercyjnym

Po raz pierwszy książki z naszej kolekcji pojawiły się w sklepie internetowym. Na portalu elib, oferującym ebooki i audiobooki, można do nas trafić szukając książek z dziedzin humanistycznych. Mamy również oddzielny dział, gdzie zebrane są wszystkie książki znajdujące się w naszym serwisie na tych z licencji Creative Commons, które umożliwiają komercyjne wykorzystywanie publikacji. Książki, w formacie pdf są do ściągnięcia bezpłatnie.

Additional information