Raport na temat otwartej nauki w Horyzoncie 2020

Na stronie Komisji Europejskiej ukazał się raport podsumowujący rezultaty polityki otwartości w programie Horyzont 2020. Publikacja zawiera wyniki badań, których celem było określenie stopnia zgodności sposobu udostępniania wyników badań z wymogami Komisji Europejskiej oraz sformułowanie wniosków i zaleceń na przyszłość.

Autorzy raportu ustalili, że 83% publikacji naukowych objętych polityką otwartości udostępnianych było zgodnie z wytycznymi. Zauważono też, że w ciągu ostatnich pięciu lat zaszły w tym obszarze znaczące zmiany: w 2014 roku jedynie 65% recenzowanych artykułów udostępnianych było w otwartym dostępie, natomiast w 2019 roku odsetek ten wynosił już 86%. Prawie połowa artykułów opublikowana została z wykorzystaniem licencji Creative Commons, 33% - z wykorzystaniem licencji wydawców, które ograniczają możliwości komputerowej analizy treści (text-and-data mining), a 18% nie było opatrzonych żadną licencją. Średnio opłaty za publikacje (article processing charges) w złotym modelu otwartego dostępu wynosiły 2,200 euro, natomiast w modelu hybrydowym - 2,600 euro. Autorzy raportu zaznaczają, że zgodnie z zasadami Planu S, które obowiązują w programach rozpisanych po 1 stycznia 2021 r., koszty publikacji w czasopismach hybrydowych nie będą już mogły być finansowane z przyznanych środków.

Rekomendacje Koalicji S w zakresie publikacji książkowych

Koalicja S opublikowała stanowisko dotyczące otwartego udostępniania monografii i innych form dłuższych publikacji naukowych. Rekomendacje ujęte zostały w 5 punktach:

1. Wszystkie książki akademickie oparte na oryginalnych badaniach, które zostały sfinansowane bezpośrednio ze środków organizacji należących do Koalicji S, powinny być udostępniane w sposób otwarty w momencie publikacji.
2. Autorzy lub ich instytucje powinni zachować majątkowe prawa autorskie do swoich publikacji, aby umożliwić udostępnianie książek w sposób otwarty i ich ponowne wykorzystanie.
3. Książki akademickie powinny być publikowane w otwartym dostępie z wykorzystaniem licencji Creative Commons.
4. Ewentualne okresy embarga na książki akademickie powinny być jak najkrótsze i nigdy nie przekraczać 12 miesięcy.
5. Instytucje finansujące z Koalicji S powinny finansowo wspierać otwarty dostęp do książek akademickich poprzez swoje systemy finansowania oraz modele biznesowe otwartych publikacji książkowych poprzez odpowiednie rozwiązania.

Koalicja nie określiła terminu wdrożenia proponowanych rozwiązań. Dostrzegła natomiast potrzebę wyznaczenia kierunku działań na rzecz otwartego dostępu do książek oraz podkreśliła płynące z tego korzyści, m.in. zwiększenie liczby cytowań i pobrań.

V Pomorska Konferencja Open Science

W dniach 01-03.12.2021 r. odbędzie się kolejna edycja Pomorskiej Konferencji Open Science, poświęconej narzędziom i usługom wspierającym otwartą naukę, w szczególności udostępnianie danych badawczych.

Piąta edycja organizowana będzie pod hasłem "Usługi oparte na współpracy" i ma za zadanie podsumowanie dotychczasowych działań w tym zakresie, omówienie kierunków rozwoju tego rodzaju usług, a także powołanie krajowej grupy roboczej, pod patronatem organizacji GO-FAIR i projektu MOST Danych, skupiającej specjalistów z zakresu Data Management i Data Stewardship. Konferencja odbędzie się w Gdańsku. Program wydarzenia oraz informacje organizacyjne znaleźć można na stronie wydarzenia.