Ujednolicenie strategii działań na rzecz otwartego dostępu
14. Konferencja Open Access w Berlinie (3-4.12.2018) odbywała się w szczególnym momencie, który wedle jej organizatorów może zaowocować trwałymi zmianami w systemie komunikacji naukowej.
Otwarty dostęp do wyników badań jest aktualnie centralnym punktem wielu rozwijających się i zyskujących na znaczeniu inicjatyw, m.in. Planu S, przyjmowanego przez instytucje finansujące badania, czy prowadzonych w Europie i na świecie negocjacji z wydawcami, dotyczących modelu publikowania naukowego. Temat przewodni tegorocznej konferencji zapowiadał zintensyfikowanie podobnych przedsięwzięć oraz ujednolicenie strategii („Aligning strategies to enable open access”).
W konferencji brało udział 170 uczestników z 37 krajów. Byli wśród nich przedstawiciele instytucji naukowych, instytucji finansujących badania, bibliotek akademickich czy towarzystw naukowych.
Z jakich rozwiązań będzie korzystał Plan S?
Do 1 lutego 2019 roku zgłaszać można uwagi dotyczące Planu S, który realizować będą instytucje finansujące badania naukowe zrzeszone w cOAlition S (aktualnie 16 agencji i fundacji). Celem Planu S jest otwarte i natychmiastowe udostępnianie publikacji naukowych od początku 2020 roku, zatem działania podjęte w 2019 roku zadecydują o powodzeniu całego przedsięwzięcia.
Plan S uwzględnia różne drogi wprowadzania otwartego dostępu, a konsultowane wytyczne są propozycją warunków organizacyjnych, technicznych i prawnych, które muszą zostać spełnione przez czasopisma lub repozytoria. Niektóre warunki sformułowane zostały w oparciu o istniejące już rozwiązania, inicjatywy oraz działania. Wpisane do Planu S oraz oficjalnie uznane przez instytucje finansujące badania, mogą zmienić swój charakter, zaczną bowiem odgrywać rolę obowiązujących standardów, a nie - jak dotychczas - fakultatywnych opcji, zaleceń czy źródeł informacji. Poniżej zebraliśmy podstawowe informacje na temat proponowanych w Planie S rozwiązań.
Academic Publishing in Europe 2019
W połowie stycznia (15-16.01.2019) odbędzie się w Berlinie coroczna konferencja Academic Publishing in Europe (APE). Kolejna, czternasta już, edycja organizowana jest pod hasłem przewodnim zapowiadającym namysł nad miejscem i rolą platform wydawniczych: „Platforms or Pipelines? Where is the Value in Scholarly Communications?”.
Zaproponowane przez organizatorów tematy konferencji uwzględniają zmiany, jakie zaszły w komunikacji naukowej w ostatnich miesiącach: „Ogłoszenie Planu S wywołało wśród instytucji, wydawców, redaktorów, towarzystw oraz indywidualnych badaczy burzliwe dyskusje na temat otwartego dostępu. Konferencja APE 2019 oferuje wyważoną refleksję nad wpływem Planu S na naukę oraz dyskusję na temat możliwych rozwiązań. Jedno jest pewne: wydawcy nie mogą już brać swojej roli za pewnik. Nowe platformy mogą zastąpić stare sposoby organizacji pracy, odsuwając ją od większych i mniejszych wydawców”.
Pierwszy wykład konferencyjny wygłosi Robert-Jan Smits, specjalny pełnomocnik Komisji Europejskiej ds. otwartego dostępu i innowacji, odpowiedzialny za koncepcję i promocję Planu S. W programie znalazły się ponadto wystąpienia dotyczące różnych praktyk i modeli wydawniczych czy innowacyjnych form komunikacji naukowej. Organizatorem konferencji jest Society for Scholarly Publishing (SSP), działająca od 1978 roku międzynarodowa organizacja non-profit z siedzibą w Stanach Zjednoczonych.
