O obliczeniach rozproszonych w nauce obywatelskiej

Każdy komputer, z którego korzystamy na co dzień w pracy jest bardzo wszechstronnym narzędziem. Wykorzystujemy jednak zwykle około 20 procent mocy obliczeniowej, a reszta zasobów pozostaje w ciągu wielu lat nieużytkowana, aż do momentu kiedy komputer przestaje być potrzebny. Ta moc obliczeniowa to olbrzymi zasób, który można wykorzystać w badaniach mających na celu rozwiązanie największych wyzwań, przed jakimi stoi ludzkość. 

Jednym z najbardziej znanych sposobów wykorzystania go dla dobra ogółu jest system obliczeń rozproszonych (ang. distributed computing). Projekty nauki obywatelskiej tego typu zakładają powiązanie nieograniczonej liczby komputerów we wspólną sieć z jednym komputerem centralnym, który koordynuje działania pozostałych, przydzielając im zadania do wykonania oraz wysyłając i odbierając pakiety danych do analizy.

Najbardziej znany projekt nauki obywatelskiej korzystający z takiego rozwiązania to Folding at Home, zainicjowany już 20 lat temu przez naukowców z Uniwersytetu Stanforda. Ma on na celu badanie procesów zwijania białek w wirusach, komórkach i drobnoustrojach, a w szczególności koncentruje się na sposobie, w jaki cząsteczka białka składa się w przestrzeni. Wiedza ta pozwoli na znalezienie lekarstw na liczne choroby, takie jak choroba Alzheimera, anemia czy nowotwory. Jednak symulacja zachowań białek wirusów, bakterii czy innych patogenów wymaga bardzo zasobochłonnych obliczeń numerycznych. Tylko superkomputery lub sieci zwykłych komputerów osobistych mogą dać odpowiednie moce obliczeniowe, a im więcej połączonych jednostek komputerowych, tym lepiej.

Nauka obywatelska wobec wyzwań współczesności

Jesienią 2020 roku odbyła się konferencja na temat nauki obywatelskiej zorganizowana w ramach niemieckiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Hasło przewodnie wydarzenia wyznaczało wizję rozwoju nauki obywatelskiej w kolejnej dekadzie: „Knowledge for Change: A Decade of Citizen Science (2020-2030) in Support of the Sustainable Development Goals”.

Celem konferencji była dyskusja na temat możliwości angażowania obywateli w badania naukowe, które wiążą się z celami zrównoważonego rozwoju, czyli mogą przyczynić się do rozwiązania problemów związanych m.in. z głodem, niedożywieniem i ubóstwem, zdrowiem i jakością życia, środowiskiem naturalnym i klimatem, a także dostępem do edukacji, równością i sprawiedliwością. W obradach konferencyjnych uczestniczyli decydenci, naukowcy, ekonomiści, przedstawiciele organizacji pozarządowych i obywatele działający na rzecz bardziej zrównoważonej przyszłości.

Rezultatem wydarzenia jest deklaracja, która zawiera rekomendacje w trzech obszarach: wykorzystania nauki obywatelskiej dla celów zrównoważonego rozwoju, wzmocnienia nauki obywatelskiej i jej powiązań z różnymi społecznościami badawczymi oraz wzmocnienia przyszłych systemów nauki obywatelskiej. Z treścią deklaracji zapoznać się można na stronie konferencji. Poparcie mogą wyrazić zarówno osoby indywidualne, jak i organizacje.

IV Pomorska Konferencja Open Science

W dniach 14-16 kwietnia 2021 r. odbędzie się 4. edycja Pomorskiej Konferencji Open Science, która poświęcona będzie udostępnianiu danych badawczych. „Celem konferencji jest zebranie i zaprezentowanie doświadczeń różnych polskich uczelni i instytutów naukowych w zakresie otwierania danych badawczych z różnych dyscyplin naukowych” - piszą organizatorzy na stronie wydarzenia. 

Prezentacje podejmować będą następujące tematy:

• organizacyjne i prawne aspekty udostępniania danych badawczych,
• narzędzia i repozytoria dla danych badawczych,
• Data Stewardship i jego profesjonalizacja,
• udostępnianie danych badawczych w różnych dyscyplinach naukowych,
• projekty i inicjatywy wspierające udostępnianie danych badawczych.

Do udziału w konferencji zaproszeni są badacze, bibliotekarze, informatycy, a także przedstawiciele innych działów uczelni, uczestniczących w procesie zarządzania danymi badawczymi i ich udostępniania. 

Podczas konferencji zaprezentowane zostaną doświadczenia Politechniki Gdańskiej, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i Uniwersytetu Gdańskiego, uczelni realizujących projekt MOST DANYCH, w ramach którego organizowane jest wydarzenie. Więcej informacji na stronie konferencji.