Potrzebujemy dostępu do wiedzy na temat zmiany klimatu

Zmiana klimatu to zagadnienie o wielu wymiarach. Zachęcamy badaczy, rządy, fundatorów i organizacje zajmujące się środowiskiem do zajęcia się problemem dostępu do wiedzy na temat zmiany klimatu i zapewniamy im w tej kwestii bezpośrednie wsparcie - Iryna Kuchma (EIFL) na temat Open Climate Campaign

Jak rozpoczęła się kampania Open Climate?

Iryna Kuchma: Grupa aktywistów działających na rzecz otwartego dostępu i otwartej nauki – Cable Green (Creative Commons), Melissa Hagemann (Open Society Foundations), Heather Joseph (SPARC), Frances Pinter (Central European University Press) i Peter Suber (Harvard University) – przeprowadziła dyskusję na temat tego, jakie wnioski wyciągnęliśmy z otwartego udostępniania rezultatów badań nad COVID-19 i jak można wykorzystać tę wiedzę do radzenia sobie ze zmianami klimatycznymi i wynikającymi z nich szkodami dla globalnej bioróżnorodności stanowiącymi jedne z najpilniejszych wyzwań na świecie. EIFL został zaproszony do udziału w dyskusjach, aby przybliżyć perspektywę globalnego Południa. Z zadowoleniem przyjęliśmy wiadomość, że nasze zaproszenia do komitetu sterującego kampanii przyjęli Daisy Larios (International Union for Conservation of Nature), Ross Mounce (Arcadia Fund), Madeleine Thompson (Wildlife Conservation Society) i Marcos Vinícius Carneiro Vital (Universidade Federal de Alagoas w Brazylii).

Jakie są największe wyzwania w praktycznym wdrażaniu otwartego dostępu do rezultatów badań nad zmianą klimatu?

Chociaż istnienie zmiany klimatu i wynikającego z niej zaniku bioróżnorodności są pewne, wiedza i dane na temat tych globalnych wyzwań a także możliwych rozwiązań, działań łagodzących zagrożenia i pozwalających na poradzenie sobie z nimi zbyt często nie jest publicznie dostępna. Zmiana klimatu to zagadnienie o wielu wymiarach. Zachęcamy badaczy, rządy, fundatorów i organizacje zajmujące się środowiskiem do zajęcia się problemem dostępu do wiedzy na temat zmiany klimatu i zapewniamy im w tej kwestii bezpośrednie wsparcie.

Obawiam się, że wyzwania w praktykowaniu otwartości w badaniach klimatu są podobne jak w każdej innej dziedzinie badań: brak jasnych polityk i zachęt, brak umiejętności, struktur wspierających i pokazujących, jak zarządzać danymi i je udostępniać, tradycyjne podejście do oceny naukowców i jednostek, w którym naukowcy nie są nagradzani za dzielenie się publikacjami i danymi. Nasza kampania ma na celu zwrócenie uwagi na potrzebę dostępu do tej wiedzy, zwłaszcza w badaniach nad klimatem, ale także na rozpoznanie istniejących barier. W związku z tym współpracujemy z rządami krajów, organizacjami ekologicznymi i instytucjami finansującymi, aby przezwyciężyć te bariery oraz opracować polityki i szkolenia w celu wdrożenia.

W jaki sposób kampania angażować będzie organizacje działające na rzecz środowiska?

Obecnie identyfikujemy organizacje ekologiczne, które poprą kampanię i uczynią otwartą wymianę wyników badań oczekiwaną normą dla badaczy i instytucji finansujących zajmujących się klimatem i bioróżnorodnością. Pomożemy tym organizacjom w tworzeniu, przyjmowaniu i wdrażaniu polityk otwartej nauki oraz publicznym udostępnianiu zasobów z obszaru badań nad klimatem i bioróżnorodnością, w tym zasobów edukacyjnych.

Jedno z moich pierwszych działań polegało na podjęciu współpracy z International Centre for Integrated Mountain Development (ICIMOD), międzyrządowym centrum wiedzy i nauki działającym na rzecz mieszkańców Hindukuszu w Himalajach (HKH). Ma siedzibę w Katmandu w Nepalu i działa w ośmiu regionalnych krajach członkowskich – Afganistanie, Bangladeszu, Bhutanie, Chinach, Indiach, Birmie, Nepalu i Pakistanie, aby poprawić jakość i warunki życia oraz chronić górskie środowiska i społeczności. Wiedza, którą gromadzi i którą dzieli się ICIMOD pomaga ludziom z Hindukuszu stać się bardziej odpornymi, jak najlepiej wykorzystać nowe możliwości i przygotować się na zmiany. Wzmacnia również współpracę regionalną na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju gór. Chcielibyśmy zaprezentować badania ICIMOD w zakresie klimatu i bioróżnorodności oraz wesprzeć ich w rozwijaniu otwartego dostępu do publikacji i praktyk udostępniania danych.

Czy w tym obszarze jest miejsce także dla nauki obywatelskiej? Jak obywatele mogą się zaangażować?

Nauka obywatelska odgrywa ważną rolę w badaniach nad bioróżnorodnością – od mapowania i dzielenia się obserwacjami na całym świecie w iNaturalist aż po złożone projekty, takie jak Crowd4SDG, promujące praktyczne innowacje opracowywane przez młodych naukowców z całego świata, wykorzystujących sztuczną inteligencję. Uczestnicy w wieku od 16 do 26 lat przygotowali projekty, które dotyczyły kwestii związanych z wodą, takich jak susze, dostęp do czystej wody czy powodzie.

Wspólnie zaprojektowany program ACTION Accelerator to kolejny przykład wspierania lokalnych obywatelskich projektów naukowych w całej Europie, który dociera do społeczności niedoreprezentowanych w nauce, m.in. osób z wadami wzroku, zapewniając intensywne wsparcie, koleżeński mentoring i szkolenia w zakresie analizowania lub gromadzenia danych na temat różnych rodzajów zanieczyszczeń. Jedna z inicjatyw ACTION, prowadzona w Dolinie Padu we Włoszech pod nazwą WOWnature, ma na celu pomiary zanieczyszczenia powietrza, gromadzenie danych za pomocą wysokiej jakości czujników w lasach zarządzanych przez grupy obywateli i finansowanych za pośrednictwem internetowej platformy. Inny program pilotażowy to prowadzony w Berlinie Open Soil Atlas, w ramach którego powstała strona internetowa z danymi w formie infografik. Celem było podniesienie świadomości na temat jakości i żyzności gleby i podkreślenie korelacji między zdrową glebą a zdrowymi społecznościami. Podobny sukces, ale o bardziej globalnym charakterze, to projekt Restart Data Workbench, mający na celu rozwiązanie problemu masowego konsumpcjonizmu poprzez walkę z jednorazowymi, coraz bardziej efemerycznymi formami korzystania z elektroniki domowej. Dzięki gromadzeniu danych o próbach napraw takiego sprzętu podczas lokalnych warsztatów, analizie poddano wzorce zrównoważonej konsumpcji w celu wywarcia wpływu na dyskusje polityczne na arenie międzynarodowej.

Grupy z kręgu nauki obywatelskiej mogą się zaangażować w nasze działania, wspierając kampanię, otwarcie dzieląc się wynikami badań czy informując swoich kolegów i koleżanki o kampanii i narzędziach otwartej nauki. Zawsze szukamy sposobów na rozwijanie naszych działań i jesteśmy otwarci na różne sposoby angażowania obywateli.