Krajowe Warsztaty Otwartego Dostępu, OpenAIRE2020

Rok po ogłoszeniu przez MNiSW „Kierunków rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce” OpenAIRE2020 zorganizował Krajowe Warsztaty Otwartego Dostępu. W pierwszej części Ron Dekker, dyrektor ds. instytutów w Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO) oraz sekretarz EC Open Science Policy Platform, przedstawił europejską perspektywę na kwestię otwartości w nauce. Podkreślał, że zmienia się ekosystem uprawiania nauki ze względu na postępującą cyfryzację. Przestrzegał, że ci, którzy zaniechają adekwatnych odpowiedzi na zmieniające się uwarunkowania, powinni obawiać się marginalizacji. Następnie Mateusz Gaczyński, zastępca dyrektora Departamentu Innowacji i Rozwoju w MNiSW, opowiedział otwartości z punktu widzenia polskiego ministerstwa. Zachęcał poszczególne podmioty do wzięcia odpowiedzialności za wprowadzanie otwartości.

W drugiej części warsztatów miał miejsce panel dyskusyjny, w którym uczestniczyli przedstawiciele najważniejszych instytucji naukowych: dr Antonina Chmura-Skirlińska (NCN), prof. dr hab. Stanisław Trenczek (RGIB), dr Paweł Szczęsny (IBB PAN), dr hab. Aneta Pieniądz (Obywatele Nauki), prof. dr hab. Henryk Krawczyk (KRASP). Niestety, Stanisław Dyrda (NCBiR) musiał odwołać swój udział. W dyskusji bardzo aktywnie wzięli udział uczestnicy z widowni. Debata koncentrowała się wokół dokumentu MNiSW „Kierunki rozwoju otwartego dostępu…” i pytania, co zrobić, by polityka ministerialna okazała się faktycznie skuteczna? Paneliści wyrażali raczej zadowolenie z obecnego kształtu polityki, wskazywali jednak na błędy w obecnej architekturze systemu nauki i szkolnictwa wyższego, w której brakuje zachęt do zwiększania otwartości skierowanych zarówno do instytucji, jak i do indywidualnych badaczy. Przykład IBB PAN unaocznił, że polityka instytucjonalna polegająca na zobowiązaniu pracowników do udostępniania swoich publikacji w sposób otwarty, jest i możliwa, i skuteczna. Obszernie dyskutowany był wątek kosztów wprowadzenia otwartego dostępu, zwłaszcza kosztów przejściowych, związanych z tymczasowym istnieniem systemów pośrednich między obecnym modelem a otwartą nauką.

Ogólna konkluzja wynikająca ze spotkania zawiera się w przekonaniu, że otwieranie nauki jest trwałym trendem, przynoszącym korzyści wielu zainteresowanym. Zaniechania w dostosowaniu się do zmian zachodzących na całym świecie odbije się niekorzystnie na jakości polskiej nauki i jej znaczeniu międzynarodowym. Dostosowanie się musi zaś polegać na wprowadzeniu do systemu nauki zachęt i nagród za otwartość. Ten postulat należy zaadresować do MNiSW jako głównego architekta polskiej nauki.

Szczegóły

Utworzono: 2016-12-22