Ujednolicenie strategii działań na rzecz otwartego dostępu

14. Konferencja Open Access w Berlinie (3-4.12.2018) odbywała się w szczególnym momencie, który wedle jej organizatorów może zaowocować trwałymi zmianami w systemie komunikacji naukowej.

Otwarty dostęp do wyników badań jest aktualnie centralnym punktem wielu rozwijających się i zyskujących na znaczeniu inicjatyw, m.in. Planu S, przyjmowanego przez instytucje finansujące badania, czy prowadzonych w Europie i na świecie negocjacji z wydawcami, dotyczących modelu publikowania naukowego. Temat przewodni tegorocznej konferencji zapowiadał zintensyfikowanie podobnych przedsięwzięć oraz ujednolicenie strategii („Aligning strategies to enable open access”).

W konferencji brało udział 170 uczestników z 37 krajów. Byli wśród nich przedstawiciele instytucji naukowych, instytucji finansujących badania, bibliotek akademickich czy towarzystw naukowych.

Końcowa deklaracja prezentuje wspólne stanowisko uczestników:

„Dążymy do tego, aby prawa autorskie pozostawały przy twórcach.
Dążymy do pełnego i natychmiastowego otwartego dostępu.
Dążymy do przyspieszenia postępu wdrażania otwartego dostępu poprzez tymczasowe i przejściowe umowy z wydawcami, prowadzące do pełnego przejścia na otwarty dostęp w ciągu zaledwie kilku lat. Umowy te powinny, przynajmniej na początku, być neutralne pod względem kosztów, z perspektywą dalszych korekt w rezultacie oczekiwanej zmiany kształtu rynku wydawniczego.

Oczekujemy, że wydawcy będą współpracować ze wszystkimi członkami światowej społeczności naukowej, aby osiągnąć pełny i natychmiastowy otwarty dostęp, zgodnie z tym stanowiskiem.”

Drugiego dnia konferencji w obradach brali udział także dyrektorzy trzech największych komercyjnych wydawnictw (Elsevier, Wiley, Springer Nature). Wszyscy zadeklarowali swoje poparcie dla otwartego dostępu, natomiast uczestnicy konferencji wezwali ich do szybkiego i efektywnego wdrożenia postulowanych zmian.

Organizatorzy oceniają, że konferencja ujawniła „silny konsensus i sojusz pomiędzy różnymi międzynarodowymi społecznościami dostrzegającymi konieczność wzmożenia wysiłków zmierzających do odejścia od systemu opartego na subskrypcji na rzecz modeli biznesowych opartych na otwartym dostępie”. Co ważne, porozumienie to ma charakter globalny, a działania na rzecz otwartego dostępu intensyfikowane są także w Chinach, Japonii, Stanach Zjednoczonych czy Republice Południowej Afryki. Uczestnicy z tych krajów zapowiedzieli dalsze prace mające prowadzić do osiągnięcia wyartykułowanych podczas konferencji celów, również w kontekście relacji z komercyjnymi wydawcami.

Organizatorem konferencji była Biblioteka Cyfrowa Maxa Plancka w Berlinie, która już od wielu lat aktywnie działa na rzecz zmiany modelu komunikacji naukowej i koordynuje projekt OA2020.

Szczegóły

Utworzono: 2018-12-11