Światowe porozumienie na rzecz otwartej nauki

1 maja przedstawiciele pięciu inicjatyw działających na rzecz otwartej nauki podpisali w São Paulo deklarację określającą ich wspólną misję: pracę na rzecz globalnej dostępności wiedzy mogącej przyczynić się do rozwiązania problemów, z jakimi zmaga się ludzkość. We wspólnym oświadczeniu African Open Science Platform, AmeliCA, cOAlition S, OA2020 oraz SciELO czytamy, że wiedza, wytworzona w ramach badań finansowanych ze środków publicznych i rozumiana jako globalne dobro publiczne, powinna być udostępniana natychmiast, bez żadnych ograniczeń oraz w sposób umożliwiający ponowne wykorzystanie przez ludzi oraz maszyny. Sygnatariusze deklaracji podpisanej podczas corocznego spotkania Światowej Rady ds. Badań Naukowych zamierzają ponadto współpracować ze sobą oraz prowadzić aktywny dialog z innymi podmiotami, uwzględniając zróżnicowany charakter globalnej komunikacji naukowej.

Inicjatorami porozumienia są różne inicjatywy działające na rzecz otwartego dostępu.

African Open Science Platform to panafrykańska platforma otwartej nauki, która zainicjowana została w grudniu 2016 roku jako trzyletni projekt. Jego celem jest nie tylko stworzenie infrastruktury służącej do przechowywania i rozpowszechniania wyników badań naukowych, ale również wzmacnianie współpracy między naukowcami i instytucjami z całej Afryki.

AmeliCA (Open Knowledge for Latin America and the Global South) jest kompleksowym, niekomercyjnym i nastawionym na zrównoważony rozwój projektem zapewniającym otwarty dostęp do wyników badań w krajach Ameryki Łacińskiej oraz Globalnego Południa. Projekt rozwijany jest od 2018 roku przy wsparciu UNESCO, a jego celem jest m.in. zapewnienie wydawcom i instytucjom akademickim niskich kosztów publikowania w otwartym dostępie (bez opłat za publikację, tzw. APC).

SciELO (Scientific Electronic Library Online) to platforma zapewniająca otwarty dostęp do czasopism naukowych wydawanych w krajach Ameryki Łacińskiej, Hiszpanii i Portugalii oraz Republice Południowej Afryki (to jedyny afrykański kraj w SciELO).

cOAlition S, czyli porozumienie agencji i fundacji finansujących badania naukowe, chce w ramach tzw. Planu S wprowadzić od 2020 roku otwarty dostęp do publikacji naukowych. Początkowo do koalicji należały agencje z krajów europejskich, ale zasięg Planu S rozszerzył się wraz z przystąpieniem dwóch dużych fundacji (Bill & Melinda Gates Foundation i Wellcome Trust), a także instytucji z Bliskiego Wschodu (Wysoka Rada ds. Nauki i Techniki z Jordanii) oraz Afryki (zambijska Narodowa Rada Nauki i Techniki).

OA2020 jest globalną inicjatywą, której celem jest przyspieszenie zmian w systemie komunikacji naukowej, w szczególności odejście od systemu płatnych subskrypcji czasopism naukowych oraz promocja nowych, otwartych modeli dystrybucji treści naukowych. Działania inicjatywy koordynowane są przez Bibliotekę Cyfrową Maxa Plancka, od lat aktywnie działającą na rzecz otwartego dostępu do wyników badań naukowych.

Szczegóły

Utworzono: 2019-05-30

Natalia Gruenpeter