Inwestycja w otwartą infrastrukturę

14 maja 2019 r. organizacje z całego świata działające na rzecz otwartej nauki ogłosiły powstanie globalnej inicjatywy Invest in Open Infrastructure (IOI). Jej cel to zwiększenie widoczności i stabilności całej infrastruktury otwartej nauki i jej lepsze dostosowanie do potrzeb zróżnicowanego środowiska naukowego. Działania prowadzone w ramach nowego sojuszu mają zapewnić badaczom z całego świata możliwość współpracy, dzielenia się wynikami badań oraz łatwego wyszukiwania informacji przy pomocy otwartych, wzajemnie kompatybilnych narzędzi i platform, zaprojektowanych tak, by się uzupełniały, a nie wykluczały.

Współzałożyciele inicjatywy wskazują, że mimo postępów ruchu otwartego dostępu, wiedza tkwi w pułapce systemu opłat, a regionalne inicjatywy OA rozwiązują jedynie część problemów. Co więcej, rozwój istniejących narzędzi publikowania, rozpowszechniania i archiwizacji dokonań naukowych przebiega w sposób nieskoordynowany. Ich rynek zdominowany jest przez dużych dostawców, przejmujących prawa własności do danych i procesów naukowych bez odpowiedniego nadzoru społeczności, którym służą.

Potrzebne jest w związku z tym koordynowane globalnie podejście do budowy otwartej, interoperacyjnej i zarządzanej przez społeczność naukową infrastruktury naukowej.

Pojęcie to zdefiniowano jako zestaw usług, protokołów, standardów i oprogramowania, których potrzebuje akademicki ekosystem by wykonywać swoje funkcje całym cyklu prowadzonych badań – od wczesnych faz planowania, współpracy i eksperymentów, przez gromadzenie i przechowywanie danych, ich organizację, analizę i przetwarzanie oraz opracowanie wyników, po proces składania, recenzowania, adnotowania, edytowania, archiwizowania, cytowania czy – w końcu – wyszukiwania publikacji naukowych.

Perspektywa IOI jest w założeniu znacznie szersza niż w przypadku Planu S, który koncentruje się na zapewnieniu otwartego dostępu do artykułów z czasopism naukowych czy Global Sustainability Coalition for Open Science Services (SCOSS). Dotyczy całego uniwersum komunikacji naukowej – od repozytoriów po inteligentne narzędzia, które można wykorzystywać po publikacji. W ramach nowego sojuszu, grupy z całego świata, działające na rzecz otwartej nauki mają współpracować ze sobą by prowadzić analizy istniejącej infrastruktury, wskazywać pewne i łatwe do wdrożenia rozwiązania i ukierunkować wydatki na realizację przyszłych potrzeb.

IOI ma być z założenia grupą doradczą i jako taka nie będzie dystrybuować funduszy. Jedną z jej głównych funkcji ma być tworzenie ram dla oceny istniejących i powstających rozwiązań, na podstawie regularnie prowadzonych badań w zakresie ich stanu, funkcjonalności, wykorzystania i kosztów eksploatacji oraz opracowywanie na tej podstawie rekomendacji dotyczących finansowania tej infrastruktury oraz strategii planu działania dla międzynarodowych interesariuszy. Drugie zadanie to koordynowanie funduszy pochodzących od instytucji, agencji i fundacji, przyznawanych na podstawie sporządzonych przez IOI wytycznych i lobbowania na rzecz zwiększenia dostępnego finansowania.

Inicjatywę wsparły jak dotąd 54 organizacje i projekty, m.in. SPARC, Open Research Funders Group (ORFG) i OPERAS oraz szereg naukowców.

Szczegóły

Utworzono: 2019-06-05