Czasopisma transformacyjne w Planie S

Koalicja S opublikowała wytyczne dot. czasopism transformacyjnych, czyli czasopism subskrypcyjnych i hybrydowych, których wydawcy deklarują wprowadzenie pełnego otwartego dostępu do publikacji. Zgodnie z Planem S czasopismo transformacyjne powinno stopniowo zwiększać udział treści w otwartym dostępie oraz zrównywać przychody z subskrypcji z opłatami za usługi wydawnicze, aby uniknąć podwójnych płatności.

Aktualne wytyczne wypracowane zostały w toku publicznych konsultacji prowadzonych na przełomie 2019 i 2020 roku, w których udział wzięli m.in. przedstawiciele komercyjnych wydawnictw, wydawnictw towarzystw naukowych i bibliotek. W ich wyniku zmieniono próg, którego przekroczenie zobowiązuje wydawcę do wprowadzenia pełnego otwartego dostępu (z 50% na 75%) oraz usunięto termin całkowitej transformacji, który wcześniej wyznaczony został na koniec 2024 roku. Kolejna istotna zmiana dotyczy udziału artykułów publikowanych w otwartym dostępie - czasopismo transformacyjne będzie musiało wykazać roczny przyrost udziału otwartych treści na poziomie 5% wartości bezwzględnej i co najmniej 15% wartości względnej. Uproszczono ponadto dodatkowe wymogi i usunięto zalecane dodatkowe kryteria. Na stronie cOAlition S dostępny jest już formularz rejestracyjny, który należy wypełnić, aby ubiegać się o status czasopisma transformacyjnego. 

Czasopisma transformacyjne to jeden z trzech mechanizmów transformacyjnych wskazanych w dokumencie regulującym zasady i sposób implementacji Planu S, zgodnie z którym do końca grudnia 2024 roku koalicjanci mogą wspierać finansowo publikowanie w otwartym dostępie w ramach mechanizmów transformacyjnych. Stanowisko cOAlition S wobec różnych mechanizmów transformacyjnych rozwinięte zostało na stronie z najczęściej zadawanymi pytaniami. 

Poparcie dla aktualnych wytycznych wyraziło wydawnictwo Springer Nature. Jego przedstawiciele uznali zapewnienie zgodności z nowymi wymogami za „wymagające”, zapowiedzieli jednak przyłączenie się do Planu S od 2021 r. i przejście większości należących do firmy anglojęzycznych tytułów, które nie są jeszcze wydawane na zasadach otwartego dostępu, na model transformacyjny. Oznacza to, że od 2021 r naukowcy otrzymujący finansowanie od instytucji należących do Koalicji S będą mogli publikować na otwartych licencjach w najbardziej prestiżowych tytułach z platformy Nature Research, w tym w czasopiśmie „Nature”, o ile instytucja zdecyduje się na finansowanie takich publikacji. Techniczne aspekty transformacji mają być ogłoszone w późniejszym terminie.

Szczegóły

Utworzono: 2020-05-08

Małgorzata Waleszko, Natalia Gruenpeter