Raport na temat otwartej nauki w Horyzoncie 2020

Na stronie Komisji Europejskiej ukazał się raport podsumowujący rezultaty polityki otwartości w programie Horyzont 2020. Publikacja zawiera wyniki badań, których celem było określenie stopnia zgodności sposobu udostępniania wyników badań z wymogami Komisji Europejskiej oraz sformułowanie wniosków i zaleceń na przyszłość.

Autorzy raportu ustalili, że 83% publikacji naukowych objętych polityką otwartości udostępnianych było zgodnie z wytycznymi. Zauważono też, że w ciągu ostatnich pięciu lat zaszły w tym obszarze znaczące zmiany: w 2014 roku jedynie 65% recenzowanych artykułów udostępnianych było w otwartym dostępie, natomiast w 2019 roku odsetek ten wynosił już 86%. Prawie połowa artykułów opublikowana została z wykorzystaniem licencji Creative Commons, 33% - z wykorzystaniem licencji wydawców, które ograniczają możliwości komputerowej analizy treści (text-and-data mining), a 18% nie było opatrzonych żadną licencją. Średnio opłaty za publikacje (article processing charges) w złotym modelu otwartego dostępu wynosiły 2,200 euro, natomiast w modelu hybrydowym - 2,600 euro. Autorzy raportu zaznaczają, że zgodnie z zasadami Planu S, które obowiązują w programach rozpisanych po 1 stycznia 2021 r., koszty publikacji w czasopismach hybrydowych nie będą już mogły być finansowane z przyznanych środków.

Raport opracowany został na podstawie 154 185 recenzowanych publikacji powiązanych z projektami programu Horyzont 2020. Dane na temat otwartego dostępu zostały ponadto powiązane z informacjami na temat dyscyplin, miejsc publikacji (wydawców) czy krajów autorów. W publikacji ujęto także dane badawcze zgodnie z obowiązującymi w Horyzoncie 2020 zasadami udostępniania danych. Stopień zgodności z polityką otwartości w zakresie danych wyniósł prawie 95%, przy czym uwzględniono tutaj dane wytwarzane w ramach projektów uczestniczących w Open Research Data Pilot. Ich liczba stale wzrasta - w 2015 r. wynosiła ponad 650, natomiast w 2020 już ponad 2500. W ślad za tymi zmianami stale wzrastała także liczba udostępnianych zestawów danych - z 64 zestawów w 2015 r. aż do 1 352 zestawów w 2020 r. Badania pokazują, że polityka otwartego dostępu w programie Horyzont 2020 miała wpływ na szersze rozpowszechnianie rezultatów badań oraz wzrost świadomości badaczy w zakresie otwartej komunikacji naukowej. 

Szczegóły

Utworzono: 2021-11-04

Natalia Gruenpeter