Porozumienie ws. reformy systemu ewaluacji nauki

W lipcu 2022 r. opublikowana została treść porozumienia w sprawie ewaluacji nauki przyjętego przez ponad 350 instytucji naukowych z ponad 40 krajów. Dokument wyznacza kierunek działań na rzecz zmian systemu ewaluacji, który w większym stopniu uwzględniać powinien jakość i oddziaływanie badań oraz różnorodność, inkluzywność i współpracę. 

W proponowanych rozwiązaniach podkreślono m.in. wpływ otwartej nauki na jakość badań, w szczególności poprzez zapewnienie powszechnego dostępu do metod i wyników, który ułatwia weryfikację i replikację badań, a także ponowne wykorzystanie rezultatów badań. Zauważono także, że otwartość sprzyja nawiązywaniu współpracy zarówno w ramach środowiska naukowego, jak i poza nim.

Postulowane zmiany zakładają wzmocnienie jakościowych kryteriów oceny, dla której kluczowe znaczenie ma mieć proces recenzji uzupełniony o odpowiedzialne wykorzystanie wskaźników o charakterze ilościowym. Wskazane zasady ewaluacji odnoszą się do oceny organizacji prowadzących badania naukowe, projektów naukowych, a także indywidualnych badaczy, badaczek i zespołów badawczych.

W dokumencie wskazano ponadto nadrzędne zasady, chroniące najwyższe standardy etyczne, zasady rzetelności i integralności badań naukowych, wolność badań naukowych, autonomię instytucji naukowych, a także rzetelność i transparentność danych, infrastruktur i kryteriów stosowanych w ewaluacji.

Sygnatariusze porozumienia przyjęli 4 najważniejsze zobowiązania, odnoszące się do postulowanych zmian (punkty 1-4) oraz 6 dodatkowych zobowiązań, ułatwiających współpracę i implementację proponowanych rozwiązań (punkty 5-10):

1. Uwzględnienie różnych typów działalności badawczej i różnych ścieżek kariery, zgodnie ze specyfiką i charakterem prowadzonych badań.
2. Oparcie oceny badań na kryteriach jakościowych, dla których kluczowe znaczenie ma proces recenzji, wspierany przez odpowiedzialne wykorzystanie wskaźników ilościowych.
3. Odejście od niewłaściwego wykorzystania wskaźników dotyczących czasopism i publikacji, w szczególności Journal Impact Factor (JIF) i indeks Hirscha.
4. Unikanie tworzenia rankingów organizacji naukowych.
5. Zaangażowanie i zobowiązanie do zapewnienia środków niezbędnych do osiągnięcia postulowanych zmian. 
6. Ocenianie i rozwijanie kryteriów, narzędzi i procedur ewaluacji.
7. Podnoszenie świadomości reformy systemu ewaluacji oraz zapewnienie przejrzystej komunikacji, wskazówek i szkoleń w zakresie stosowanych w ewaluacji kryteriów i procedur.
8. Wymiana doświadczeń umożliwiająca wzajemne uczenie się koalicjantów i innych instytucji.
9. Komunikacja w zakresie postępów we wdrażaniu zmian.
10. Ewaluacja praktyk, kryteriów i narzędzi oparta o solidne dowody i aktualny stan wiedzy o badaniach naukowych, a także otwarte udostępnianie danych dotyczących ewaluacji.

Treść całego porozumienia dostępna jest na stronie European University Association. 

Szczegóły

Utworzono: 2022-07-28

Natalia Gruenpeter