Naukowcy zaczynają działać

Środowisko Open Access cieszy się nadal z pozytywnego wyniku głosowania na Harvardzie. Wydarzenie to jest jeszcze dodatkowo znaczące ze względu na aktywną rolę pracowników naukowych, którzy zadecydowali o wprowadzeniu polityki OA na wydziale. Zazwyczaj takie decyzje są narzucane odgórnie przez kierownictwo uczelni.
Idea Open Access staje się zatem coraz bardziej zrozumiała i atrakcyjna dla samych naukowców, którzy postanawiają przyłączyć się do działania. Bardzo radykalny krok podjęła jedna z najbardziej znanych amerykańskich badaczek
internetu, Danah Boyd, która postanowiła publikować jedynie w czasopismach Open Access. Boyd uzasadnia swoją decyzję w bardzo obszernym wpisie na swoim blogu.

Jestem bardzo podekscytowana faktem, że mój artykuł ukazał się w prestiżowym czasopiśmie "Convergence" wydawanym przez wydawnictwo Sage. Jednocześnie jestem głęboko sfrustrowana tym, że prawdopodobnie nikt z czytelników tego bloga nie będzie miał do niego dostępu, ani do innych ciekawych tekstów z tego wydania. [Cena subskrypcji czterech numerów "Convergence" wynosi 112$ dla osoby prywatnej i 515$ dla instytucji. Cena jednego artykułu wynosi 15$ za jednodnowy dostęp do pliku chronionego DRM]. Dlatego przysięgam, że był to ostatni artykuł, który opublikowałam w czasopiśmie, do którego nie ma publicznego dostępu. Bojkotuję zamknięte czasopisma i chciałabym aby inni naukowcy zrobili to samo.

Dalej Boyd tłumaczy:

Oto skrótowy obraz naukowego procesu wydawniczego. Naukowcy publikują teksty w czasopismach, które mają określoną renomę w danej dyscyplinie. Żeby osiągnąć sukces akademicy muszą publikować w czasopismach, które są cenione w ich dyscyplinie. Czasopisma wydawane są przez wydawców akademickich. Naukowcy poświącają swój czas na ocenianie artykułów do tych czasopism. Na podstawie tych recenzji redaktorzy podejmują decyzję o przyjęciu tekstów do druku. Zazwyczaj redaktorzy to wolontariusze, tylko niektórzy z nich dostają wynagrodzenie/stypendium. W zależności od polityki czasopisma artykuł jest następnie wysyłany do profesjonalnego redaktora, kóry odrzymuje za swoją pracę wynagrodzenie. Wydawca akademicki publikuje następnie czasopismo i wysyła je do wszystkich subskrybentów. Większość z nich to biblioteki uniwersyteckie, ale są wśrod nich również osoby prywatne.

Ci, którzy nie mają dostępu do biblioteki muszą sami zapłacić za dostęp. System ten powoli zaczyna się chwiać. Biblioteki nie maja juz przestrzeni do przechowywania fizycznych egzemplarzy i kończą się im pieniadze na subskrypcje czasopism, ktore i są czytane przez nielicznych. Zmuszane są zatem do dokonywania trudnych wyborów. Większość naukowców nie stać na zakup artykułów z czasopism, a więc pozostaje im dostęp poprzez bibliotekę. Skutkiem tego jest czarny rynek wymiany tekstów między naukowcami. "Ja ci dam Jenkinsa a ty mi daj Ito". Nikt nie kupuje czasopism ponieważ są obłędnie drogie i nikt poza bardzo małą grupą ludzi nie wie co w nich jest. Aby sobie z tym poradzić wydawcy stają sie skrajnie konserwaatywni. Cyfrowe kopie artykułow są chronione przez zabezpieczenia DRM, często z wyraźną datą wygaśnięcia i ograniczeniami drukowania/kopiowania. Autorzy muszą podpisywac umowy, w których zobowiązują się nie umieszczać artykułow ani draftów w internecie. (Sage pozwala autorom na publikację preprintów na swojej stronie po upływie roku od publikacji, nie wcześniej). Wydawcy starają się dodatkowo ograniczać kopiowanie artykułów i drugi obieg, nawet na użytek podczas zajęć.

Boyd wypunktowuje również istotne kroki, które środowisko naukowe powinno podjąć, aby wesprzeć ruch Open access. Autorka proponuje m.in. aby wszyscy naukowcy z zaawansowanym stażem publikowali jedynie w czasopismach Open Access. Dzięki temu będą wzmacniać pozycję tych czasopism. Zachęca komisje analizujące dorobek naukowy aby doceniały również publikacje w tytułach OA. Agencje finansujące namawia, aby narzucały obowiązek publikowania otwartych publikacji. Wszystkich naukowów zachęca, aby cytowali jak najwięcej publikacji będących w wolnym dostępie.

Szczegóły

Utworzono: 2008-02-18