Duńska strategia otwierania dostępu

24 czerwca Dania ogłosiła strategię wdrażania otwartego dostępu, którą ma realizować specjalnie w tym celu utworzony krajowy komitet wykonawczy. Komitet został powołany przez ministra nauki w ramach nadrzędnej strategii innowacji.

Pomysłodawcy podkreślają znaczenie otwartego dostępu dla rozwoju innowacyjności nie tylko w obszarze samej nauki, ale także w biznesie. Strategia opiera się na dwu kluczowych założeniach: po pierwsze, suma środków przeznaczonych na publikowanie badań naukowych nie wzrośnie znacząco w rezultacie wdrożenia otwartego dostępu; po drugie, wdrożenie otwartego dostępu nie ograniczy praw badaczy do publikacji w wybranym przez siebie miejscu. W związku z tym strategia rekomenduje raczej wybór zielonej drogi, czyli modelu repozytoryjnego. Co więcej, państwo wcale nie chce zastępować wydawców w działaniach, w których efektywnie przyczyniają się oni do dystrybucji wiedzy (chodzi tu szczególnie o zapewnienie wysokiej jakości recenzji).

Wśród kluczowych elementów strategii wdrożenia otwartego dostępu w Danii wymienia się m.in. następujące punkty:

– preferowany jest model repozytoryjny; złota droga (otwarte czasopisma) jest dopuszczalna, jeśli nie podnosi kosztów publikacji;
– wdrożenie otwartego dostępu nie zostanie przeprowadzone na drodze legislacyjnej, ale winno być wynikiem współpracy między odpowiednimi podmiotami;
– w dłuższej perspektywie możliwe jest przejście na złotą drogę, przy zagwarantowaniu wydajności takiej operacji zarówno pod względem kosztów, jak i jakości publikacji;
– naukowcy winni mieć zapewnione prawo do deponowania w repozytoriach ostatecznych wersji artykułów przyjętych do druku przez czasopisma;
– wdrażanie otwartego dostępu powinno być stale monitorowane, by mieć gwarancję, że wszystkie podmioty partycypujące dokładają najwyższych starań w realizacji celów strategii;
– firmy powinny być informowane o możliwości wykorzystywania najnowszych badań dla własnych innowacyjnych projektów;
– potrzebna jest jedna wspólna krajowa platforma dla efektywnej dystrybucji wyników badań ze wszystkich obszarów wiedzy.

Przyjęta strategia zakłada, że w 2017 roku w otwartych repozytoriach dostępnych będzie 80% wszystkich recenzowanych artykułów opublikowanych przez duńskie instytucje badawcze w 2016 roku, zaś w roku 2022 taki sam dostęp będzie dotyczył już 100% artykułów opublikowanych rok wcześniej.

Szczegóły

Utworzono: 2014-07-04

Maciej Chojnowski