Nauka 2.0 - polskie przykłady

Edwin Bendyk na swoim blogu prosi o nadsyłanie przykładów przejawów "zjawiska roboczo nazywanego Nauką 2.0 w Polsce (blogi naukowe, naukowe fora dyskusyjne, publikacje poza systemem wydawniczym)". Tematem tym zajął się ostatnio Mitchell Waldrop w artykule przygotowanym dla Scientific American.
Nauka 2.0 to wprowadzenie otwartości i nowoczesnych narzędzi komunikacyjnych Web 2.0 do procesu naukowego. Jednym z elementów Nauki 2.0 jest oczywiście Open Access. Naukowcy, którzy wchodzą na nową ścieżkę prowadzą własne blogi, w których krok po kroku opisują badania i kolejne podejścia do rozwiązania problemu, którym się zajmują. Używają wiki, publikują wstępne wersje artykułów na swoich stronach internetowych. Ujawniając swój warsztat i wstępne wyniki ryzykują, że ktoś inny może wykorzystać je w swojej pracy, ale również zyskują wsparcie od innych naukowców i amatorów, którzy podejmują wspólny wysiłek na rzecz rozwiązania probemów. Nauka 2.0 to nowe zjawisko, które nie jest w Polsce znane ani aprobowane. Dlatego bardzo cenne są wszystkie przejawy "otwartego modelu naukowego". Prosimy o nadsyłanie ich Edwinowi.

Szczegóły

Utworzono: 2008-04-02

Co uczelnie mogą zrobić dla promocji OA?

Peter Suber wygłosił 17 marca na zaproszenie Berkman Center for Internet and Society oraz Science Commons wykład pt. What Can Universities Do to Promote Open Access? Oto główne zalecenia Subera dla uniwersytetów pragnących zaangażować się w ruch OA:

• edukować i wspierać naukowców, którzy mają niewielką wiedzę na temat OA i mało czasu na jej zdobywanie; autorzy muszą wiedzieć, że mogą renegocjować umowy z wydawnictwami i walczyć o zachowanie praw autorskich
• otwierać własne repozytoria OA, nakładać na naukowców obowiązek umieszczania w nich tekstów (prośby i sugestie działają znacznie słabiej niż nakaz); monitorować i ułatwiać proces zapełniania repozytoriów - naukowcy nie mają wystarczającej determinacji by zajmować sie tym całkowicie sami
• wspierać recenzowane czasopisma OA, tworzyć fundusze, z których można finansować publikacje w tych czasopismach, wydawać własne czasopisma OA, doceniać je i promować zaangażowanie pracowników w tworzenie i publikowanie w czasopismach OA
• dostosować własne kryteria awansowania naukowców tak by doceniane były osiągnięcia badawcze publikowane w różnych źródłach
• raz jeszcze edukować o prawach autorskich i OA.

Jak widać Suber dużo nacisku kładzie na świadomość samych naukowców. Jest to kwestia podstawowa - nauczyć autorów aktywnej postawy w stosunku do wydawcy, odmitologizować umowy i uświadomić autorom, że mogą je negocjować. SPARC opublikował nawet 2 minutowy filmik o tym jak ważne jest zachowanie przez autorów kontroli nad prawami autorskimi do własnych publikacji.
Video i slajdy prezentacji Subera są dostępne na stronach Centrum Berkmana.

Szczegóły

Utworzono: 2008-03-31

A2K w Bibliotece Aleksandryjskiej

Biblioteka Aleksandryjska uruchomiła dziś elektroniczną platformę, która ma stać się źródłem informacji na temat inicjatyw związanych z ruchem Access to Knowledge (A2K) szczególnie w regionie arabskim. Głównym celem twórców platformy jest podnoszenie świadomości lokalnej społeczności naukowej, promowanie konieczności jak najszerszego udostępniania światowych zasobów naukowych szczególnie do użytku krajów rozwijajcych się.
Ruch Access to Knowledge zwraca uwagę na potrzebę eliminowania nierówności w dostępie do wiedzy, które są udziałem krajów rozwijających i postuluje stosowanie takich form regulacji prawnoautorskich, które będą umożliwiały a nie ograniczały rozprzestrzenianie wiedzy. Partnerami platformy są m.in. Creative Commons i PLoS.

Szczegóły

Utworzono: 2008-03-30

Definicja Wiedzy Otwartej

Na stronie projektu The Open Knowledge Definition (OKD), który poszukuje odpowiedzi na pytanie: co to jest wiedza otwarta?, pojawiło się polskie tłumaczenie Definicji Wiedzy Otwartej autorstwa Jarosława Lipszyca.

Definicja Wiedzy Otwartej wersja 1.0

Terminologia

Termin wiedza oznacza:

1. Dzieła muzyczne, filmowe, książkowe i inne
2. Dane naukowe, historyczne, geograficzne i inne
3. Informacje rządowe lub inne informacje administracyjne

Oprogramowanie jest pominięte, mimo jego oczywistej ważności, ponieważ zostało już wcześniej odpowiednio opisane w innych dokumentach.

Termin utwór będzie używany do oznaczania utrwalonej wiedzy.

Termin zbiór może być używany do oznaczania zestawu kilku utworów. Oczywiście, zbiór tego typu może być uważany za utwór sam w sobie.

Termin licencja odnosi się do prawnej licencji, na której utwór jest udostępniany. W przypadku, gdy żadna licencja nie została określona, powinniśmy domniemywać, iż mają zastosowanie standardowe reguły prawa stanowionego dotyczącego udostępniania utworów.

Definicja

Utwór jest otwarty, gdy sposób jego rozpowszechniania spełnia następujące warunki:

1. Dostępność

Utwór powinien być dostępny w całości, po kosztach nie wyższych niż rozsądne koszty wytworzenia jego kopii; najlepiej, by utwór był dostępny do pobrania bezpłatnie przez internet. Utwór musi także być dostępny w dogodnej i umożliwiającej modyfikację formie.

2. Redystrybucja

Licencja nie powinna ograniczać żadnej ze stron w sprzedawaniu utworu samego w sobie czy dzieleniu się nim, także jeśli jest on częścią zbioru utworów pochodzących z wielu różnych źródeł. Licencja nie powinna wymagać honorarium lub innej opłaty za taką sprzedaż czy dystrybucję.

3. Opracowanie

Licencja musi zezwalać na modyfikowanie i tworzenie utworów zależnych, a także musi zezwalać na ich rozpowszechnianie na zasadach obowiązujących dla oryginalnego utworu. Licencja może narzucać pewną formę rozpoznania autora bądź zasady integralności utworu: zobacz zasadę 5 (Rozpoznanie autorstwa) oraz zasadę 6 (Integralność) poniżej.

4. Brak ograniczeń technologicznych

Utwór musi być udostępniony w takiej formie, aby nie występowały żadne technologiczne przeszkody uniemożliwiające wykonanie wyżej opisanych czynności. Może to być osiągnięte poprzez udostępnienie utworu w formacie otwartych danych, tzn. takich, których specyfikacja jest dostępna publicznie i bezpłatnie, a także które nie zakładają żadnych ograniczeń pieniężnych lub innych na ich wykorzystanie.

5. Rozpoznanie autorstwa

Licencja może wymagać rozpoznania autorstwa twórców bądź współtwórców danego utworu jako warunku dla redystrybucji i ponownego użycia. Warunek ten nie może być uciążliwy. Na przykład, jeśli rozpoznania autorstwa jest wymagane, lista twórców i współtwórców powinna być dołączona do dzieła.

6. Integralność

Licencja jako warunek dla rozpowszechniania zmienionego utworu może wymagać, aby dzieło to występowało pod innym tytułem lub aby miało inny numer wersji niż dzieło oryginalne.

7. Żadnej dyskryminacji w stosunku do osób lub grup

Licencja nie może wprowadzać dyskryminacji w stosunku do żadnych osób czy grup.

8. Żadnej dyskryminacji pól eksploatacji

Licencja nie może ograniczać niczyjego korzystania z utworu na swoistym polu eksploatacji. Na przykład, licencja nie może ograniczać wykorzystywania utworu w biznesie lub w badaniach wojskowych.

9. Dystrybucja licencji

Prawa dołączone do utworu muszą odnosić się do wszystkich, którzy będą korzystać z danego dzieła, bez konieczności pozyskiwania dodatkowych licencji.

10. Licencja nie musi być swoista dla zbioru

Prawa dołączone do utworu muszą dotyczyć go bezpośrednio, a nie konkretnego zbioru którego utwór jest częścią. Jeżeli utwór zostaje wydzielony ze zbioru i jest używany i rozpowszechniany zgodnie z zasadami licencji, wszystkie strony, do których utwór zostały rozpowszechniony powinny mieć te same prawa, co strony, które otrzymały dzieło w oryginalnym zbiorze.

11. Licencja nie może ograniczać rozpowszechniania innych utworów

Licencja nie może narzucać ograniczeń na utwory, które są rozpowszechniane wraz z licencjonowanym utworem. Na przykład, licencja nie może wymagać, by wszystkie utwory rozpowszechniane na tym samym nośniku były otwarte.

Definicja jest efektem zbiorowej pracy wielu osób, w tym czołowych działaczy ruchu OA. Każdy, kto chciałby dodać coś lub zmienić może wziąć udział w dyskusji na liście dyskusyjnej okfn-discuss.

Szczegóły

Utworzono: 2008-03-05