Ukazał się raport "Otwarta nauka w Polsce 2014. Diagnoza"

Raport “Otwarta nauka w Polsce 2014. Diagnoza” zawiera omówienie krajowej infrastruktury otwartej nauki wraz z jej kontekstem instytucjonalnym, analizę prawnych i społecznych aspektów tego zjawiska, jak również prezentację wyników badań polskich czasopism i naukowców przeprowadzonych specjalnie na potrzeby omawianej publikacji.

 

EIFL drugim laureatem tegorocznej nagrody SPARC dla innowatorów

Tytułem Innowatora Roku SPARC (the Scholarly Publishing and Academic Resources Coalition) nagradza osoby, grupy i instytucje szczególnie zaangażowane w polepszanie komunikacji między badaczami, uczelniami, bibliotekami a społeczeństwem. Nagroda przyznawana jest dwa razy do roku. W 2014 r. jako pierwszy został nią uhonorowany John Willinsky – założyciel Public Knowledge Project, który w marcu gościł w Warszawie na konferencji CeON "Opening Science to Meet Future Challenges" (zobacz wystąpienie).

Kolejny laureat – EIFL (Electronic Information for Libraries) – to działająca od 15 lat organizacja non-profit stawiająca sobie za cel wspomaganie bibliotek w krajach rozwijających się lub przechodzących transformację w budowaniu rozwiązań mających na celu usuwanie ekonomicznych, technologicznych oraz prawnych ograniczeń dostępu do informacji. EIFL nie tylko aktywnie promuje otwarty dostęp, ale także angażuje się w negocjacje bibliotek z wydawcami, tak by zapewnić tym pierwszym możliwie najkorzystniejsze warunki dostępu do publikacji cyfrowych.

Duńska strategia otwierania dostępu

24 czerwca Dania ogłosiła strategię wdrażania otwartego dostępu, którą ma realizować specjalnie w tym celu utworzony krajowy komitet wykonawczy. Komitet został powołany przez ministra nauki w ramach nadrzędnej strategii innowacji.

Pomysłodawcy podkreślają znaczenie otwartego dostępu dla rozwoju innowacyjności nie tylko w obszarze samej nauki, ale także w biznesie. Strategia opiera się na dwu kluczowych założeniach: po pierwsze, suma środków przeznaczonych na publikowanie badań naukowych nie wzrośnie znacząco w rezultacie wdrożenia otwartego dostępu; po drugie, wdrożenie otwartego dostępu nie ograniczy praw badaczy do publikacji w wybranym przez siebie miejscu. W związku z tym strategia rekomenduje raczej wybór zielonej drogi, czyli modelu repozytoryjnego. Co więcej, państwo wcale nie chce zastępować wydawców w działaniach, w których efektywnie przyczyniają się oni do dystrybucji wiedzy (chodzi tu szczególnie o zapewnienie wysokiej jakości recenzji).

Wśród kluczowych elementów strategii wdrożenia otwartego dostępu w Danii wymienia się m.in. następujące punkty:

Gowers prześwietla umowy Elseviera z brytyjskimi uczelniami

Tim Gowers, matematyk z Cambridge, który w styczniu 2012 roku ogłosił na swoim blogu bojkot wydawnictwa Elsevier i przyczynił się do powstania skupiającej obecnie ponad 14 tys. osób inicjatywy The Cost of Knowledge, zdecydował się teraz poznać sekrety umów zawieranych między brytyjskimi uczelniami a monopolistą na rynku wydawców czasopism naukowych.

Pod koniec kwietnia opublikował na swoim blogu obszerny post (kilkakrotnie później aktualizowany), w którym znalazł się zarówno szczegółowy opis jego trudności ze zdobyciem pożądanych przezeń informacji, jak i dane, które ostatecznie udało mu się pozyskać. Z kolei na początku czerwca na stronie SPARC zamieszczono wywiad z uczonym, w którym podsumowuje on swoje ustalenia.

Gowers zauważa, że mimo wsparcia ze strony naukowców, którzy poparli zainicjowany przez niego bojkot, akcja mająca na celu przełamanie monopolu wydawców wciąż nie ma wystarczająco silnego oddźwięku, by realnie wpływać na ich praktyki. Co więcej, system subskrypcji czasopism jest tak skonstruowany, że jego zmiana wydaje się obecnie niemożliwa.

Meksyk w awangardzie otwartego dostępu w Ameryce Łacińskiej

20 maja Meksyk dołączył do Argentyny i Peru jako trzecie państwo, w którym prace naukowe finansowane częściowo lub w całości ze środków publicznych mają być na mocy prawa udostępniane w otwartym dostępie.

Meksyk zdecydował się na wybór zielonej drogi, czyli modelu repozytoryjnego.

Nowe prawo ogłosił prezydent Meksyku Enrique Peña Nieto, podkreślając jego korzyści dla demokratyzacji korzystania z informacji w społeczeństwie.

 

Additional information