FOSTER — podsumowanie pierwszego roku

Dobiega końca pierwszy rok projektu FOSTER, którego celem jest pomoc naukowcom, studentom i wszystkim zainteresowanym z Europejskiego Obszaru Badawczego (ERA) w korzystaniu z otwartych modeli komunikacji naukowej, zwłaszcza w związku z wymogami otwartości wprowadzonymi przez Komisję Europejską w programie Horyzont 2020. Cel ten realizowany jest dwutorowo: poprzez bezpośrednie szkolenia oraz za pomocą portalu e-learningowego.

W dniach 14–15 stycznia 2015 roku na Uniwersytecie w Getyndze odbyło się spotkanie wszystkich 13 partnerów FOSTER-a. Podsumowano pierwszy rok działalności i poczyniono przygotowania do kolejnego, finalnego.

W minionym roku z pomocą FOSTER-a przeprowadzono 17 szkoleń skierowanych do naukowców, studentów, bibliotekarzy, kierowników projektów i pracowników administracji. Ich organizatorami nie byli partnerzy FOSTER, ale instytucje, które przystąpiły do konkursu na organizację bezpośrednich szkoleń. W grudniu rozstrzygnięto drugi konkurs tego rodzaju. Cieszył się on dużym zainteresowaniem: wybrano 24 szkolenia, które zostaną przeprowadzone do listopada 2015 roku.

We wrześniu 2014 r. uruchomiono portal szkoleniowy. Już dziś dostępne są na nim treści edukacyjne dotyczące otwartości w nauce (głównie po angielsku, ale także w innych językach, w tym po polsku) zarówno dla osób stykających się po raz pierwszy z tym tematem, jak i dla bardziej zaawansowanych użytkowników. Wśród materiałów znajdują się publikacje, prezentacje, nagrania audio i wideo.

Carlos Rossel omawia politykę otwartości Banku Światowego

W drugim odcinku cyklu Nauka – Otwartość – Świat zamieszczamy materiał przygotowany przez Carlosa Rossela wydawcę oraz szefa działu publikacji i wiedzy w Banku Światowym  który odpowiedział na nasze pytania dotyczące modelu otwartości wdrożonego w tej instytucji.

Wraz z przyjęciem polityki otwartości Bank śledzi liczbę pobrań i z powodzeniem wykorzystuje alternatywne metryki, czyli narzędzia alternatywnego pomiaru oddziaływania treści. Jak zauważa Rossel:

Od momentu jego uruchomienia z Open Knowledge Repository zostało pobranych blisko 5 milionów publikacji. Obecna średnia to 230 tysięcy pobrań miesięcznie, a niemal 50% osób odwiedzających repozytorium OKR to użytkownicy z krajów rozwijających się. Ostatnio dzięki integracji z Altmetric dodaliśmy także alternatywne metryki dla każdej publikacji. Umożliwia to nam  informowanie o wzmiankach dotyczących publikacji  dostępnych w repozytorium OKR w mediach społecznościowych, na blogach, w gazetach, czasopismach i w innych kanałach. Dzięki Altmetric możemy publicznie dzielić się danymi na temat demografii użytkowników OKR oraz linkować do każdego miejsca, w którym wspomniano o danej publikacji. Dostępne są także dane z Google Scholar o cytowaniach poszczególnych artykułów, a obecnie pracujemy nad dodaniem informacji o cytowaniach z kolejnej wiodącej bazy danych.

22 nowe polityki otwartości w krajach partnerskich EIFL w 2014 roku

EIFL (Electronic Information for Libraries międzynarodowa organizacja wspierająca biblioteki i otwarty dostęp do wiedzy  poinformowała na swojej stronie, że w minionym roku w krajach partnerskich EIFL zostały przyjęte 22 nowe polityki otwartości.

Wśród wymienionych instytucji znalazło się między innymi Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW, które w październiku przyjęło otwarty mandat obowiązujący wszystkich pracowników naukowych tej instytucji.

Zgodnie z zarządzeniem dyrektora ICM, prof. Marka Niezgódki, polityka otwartości obejmuje publikacje w czasopismach naukowych oraz recenzowanych materiałach konferencyjnych, a także monografie naukowe lub ich rozdziały. Zarządzenie można realizować na dwa sposoby. Wersja podstawowa to publiczne udostępnienie ostatecznej wersji pracy w Repozytorium CeON, w specjalnie wyodrębnionej kolekcji ICM, na licencji CC-BY lub CC-BY-SA, niezwłocznie po przyjęciu do publikacji. Jeżeli jest to niemożliwe  ze względu na politykę wydawcy  to w repozytorium należy udostępnić wersję jak najbliższą ostatecznej, nie później niż w terminie 6 miesięcy od chwili opublikowania pracy (12 miesięcy w przypadku utworów z obszaru nauk społecznych i humanistycznych).

Rozpoczynamy nowy cykl: Nauka — Otwartość — Świat

Cykl Nauka Otwartość – Świat to zwięzłe omówienia rozwiązań przyjmowanych w obszarze otwartej nauki w różnych krajach i instytucjach na całym świecie. Pragniemy zwrócić uwagę zarówno na specyfikę lokalnych projektów, jak i cechy uniwersalne, obecne w wielu ośrodkach w różnych częściach świata.

Przygotowane materiały, powstałe we współpracy zespołu Platformy Otwartej Nauki z przedstawicielami prezentowanych instytucji, mają formę wywiadów, które będziemy udostępniali w dwóch wersjach: polskiej i angielskiej.

Cykl rozpoczynamy materiałem przedstawiającym otwarty dostęp w Argentynie, przygotowanym przez Silvię Nakano – dyrektor zasobów naukowo-technicznych w argentyńskim Ministerstwie Nauki, Technologii i Innowacji Produkcyjnej.

Choć Ustawa o otwartym dostępie nie wspomina o otwartych licencjach i kwestia ta pozostaje otwarta, rozważamy rekomendowanie ich stosowania, jak również analizujemy prawne aspekty wprowadzenia ich do oficjalnego dokumentu podpisanego przez Prezydent Argentyny zauważa Nakano. Licencje CC są coraz częściej faktycznie wykorzystywane w większości argentyńskich repozytoriów, zarówno tych istniejących, jak i dopiero zakładanych. Co więcej, te licencje są stosowane nie tylko w repozytoriach, ale również w otwartych czasopismach w całym kraju i na instytucjonalnych stronach internetowych uniwersytetów i instytucji państwowych.

Już niebawem omówienie otwartego modelu przyjętego przez Bank Światowy.

Dolnośląska Szkoła Wyższa uruchomiła repozytorium instytucjonalne

16 grudnia zostało oficjalnie otwarte repozytorium instytucjonalne Dolnośląskiej Szkoły Wyższej (oPUB). Za jego pośrednictwem będą udostępnione wybrane artykuły, książki, rozprawy naukowe, raporty i ekspertyzy doktorantów oraz pracowników Dolnośląskiej Szkoły Wyższej. Przeglądanie zbioru i pobieranie materiałów nie wymaga rejestracji ani opłat, zaś udostępnione w repozytorium teksty będą widoczne z czasem również z poziomu naukowych wyszukiwarek, takich jak Google Scholar.

Wdrożenie instytucjonalnego repozytorium Dolnośląskiej Szkoły Wyższej współfinansowane jest przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ze środków na działalność upowszechniającą naukę.

Tego typu rozwiązania posiada większość uczelni zagranicznych i coraz większa liczba polskich uczelni publicznych.
– Otwarte komunikowanie jest ważne w naukach społecznych. Dzięki open access  możemy dzielić się wynikami badań i uczestniczyć w dyskusjach dotyczących praktyki społecznej, i to nie tylko stricte naukowych. Powstające w naszej uczelni repozytorium traktujemy jako podstawowe narzędzie tak pojmowanej otwartości publikacyjnej – podkreśla prof. DSW dr hab. Bogusława Dorota Gołębniak, prorektor ds. Nauki.

Additional information