UNESCO tworzy kompendium dobrych praktyk w zakresie otwartej nauki
W związku z wdrażaniem rekomendacji dotyczących otwartej nauki UNESCO uruchomiło ankietę, której celem jest zgromadzenie informacji o najlepszych praktykach otwartej nauki stosowanych na wszystkich poziomach: indywidualnym, instytucjonalnym, regionalnym i międzynarodowym. „Powstałe kompendium najlepszych praktyk będzie użytecznym narzędziem do lepszego zrozumienia obecnego krajobrazu otwartej nauki, dzielenia się zdobytym doświadczeniem, identyfikowania i łączenia podmiotów działających na rzecz otwartej nauki na całym świecie oraz dalszego opracowywania innowacyjnych rozwiązań dla otwartej nauki w sposób oparty na współpracy, integracji i przejrzystości” – czytamy w komunikacie UNESCO.
Zebrane informacje mają w szczególności pomóc krajom członkowskim w przyjęciu odpowiednich rozwiązań wspierających priorytetowe obszary działań:
- promowanie wspólnego rozumienia otwartej nauki, związanych z nią korzyści i wyzwań, a także różnorodnych ścieżek do otwartej nauki,
- kształtowanie polityki sprzyjającej otwartej nauce,
- inwestowanie w infrastrukturę otwartej nauki i sprzyjające jej usługi,
- budowanie potencjału otwartej nauki poprzez inwestowanie w zasoby ludzkie, szkolenia, edukację, a także rozwój kompetencji cyfrowych,
- promowanie kultury otwartej nauki i dostosowanie zachęt sprzyjających otwartej nauce,
- promowanie innowacyjnych podejść do otwartej nauki na różnych etapach procesu badawczego,
- promowanie międzynarodowej i wielostronnej współpracy w zakresie otwartej nauki, zmniejszenia nierówności w zakresie technologii i wiedzy.
Ankieta dostępna będzie do połowy lipca 2022 r. Można ją wypełnić w języku angielskim, francuskim bądź hiszpańskim na stronie UNESCO.
- Szczegóły
- Utworzono: 2022-04-27
- Natalia Gruenpeter
Rekomendacje z okazji 20. rocznicy BOAI
Z okazji 20. rocznicy Budapeszteńskiej Inicjatywy Otwartego Dostępu (Budapest Open Access Initiative) opublikowany został nowy zbiór rekomendacji opartych o pierwotne zasady, aktualne okoliczności oraz komentarze osób ze wszystkich dziedzin nauki i obszarów świata.
Sygnatariusze zauważają, że otwarty dostęp nie jest celem samym w sobie, lecz środkiem prowadzącym do innych celów, takich jak sprawiedliwość, równość, użyteczność i zrównoważony rozwój nauki.
Osiągnięciu tych celów podporządkowane są cztery rekomendacje skierowane do wszystkich interesariuszy zaangażowanych w prowadzenie i finansowanie badań, kształtowanie polityk naukowych oraz rozwijanie systemu komunikacji naukowej:
- Przechowujmy i udostępniajmy wyniki otwartych badań naukowych korzystając z otwartej infrastruktury.
- Zmieniajmy systemy ewaluacji i nagradzania w taki sposób, by zwiększyć zachęty do otwartego dostępu.
- Dawajmy pierwszeństwo inkluzywnym kanałom publikowania i dystrybucji, które nigdy nie wykluczają autorów z powodów ekonomicznych.
- Wydając środki na otwarte publikacje, pamiętajmy o celach, do jakich ma prowadzić otwarty dostęp.
- Szczegóły
- Utworzono: 2022-04-05
- Natalia Gruenpeter
Łotewska strategia w zakresie otwartej nauki
Na początku marca 2022 r. łotewski rząd przyjął strategię w zakresie otwartej nauki na lata 2021-2027, która ma na celu zapewnienie społeczeństwu, badaczom, przedsiębiorstwom, decydentom i wszystkim zainteresowanym dostępu do informacji naukowej (w tym publikacji naukowych i danych badawczych) oraz promowanie zaangażowania społecznego w badania naukowe.
Strategia opiera się na trzech filarach: otwartym dostępie do publikacji naukowych, danych badawczych zgodnych z zasadami FAIR oraz nauce obywatelskiej. Wszystkie publikacje naukowe będące rezultatem badań finansowanych ze środków publicznych mają być udostępniane w sposób otwarty w zielonej lub złotej drodze otwartego dostępu, bez żadnego embarga. Dane badawcze powinny być zgodne z zasadami FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) i otwarte, jeżeli to możliwe. Zarówno dane dane, jak i metadane oraz e-infrastruktury służące do ich długoterminowego przechowywania powinny uwzględniać zasady FAIR. Regulacje w zakresie nauki obywatelskiej uwzględniają działania na rzecz inicjatyw angażujących obywateli w badania naukowe.
Polityka przewiduje też stworzenie i rozwój konkretnych programów, serwisów i narzędzi wspierających jej realizację, m.in. stworzenie krajowego repozytorium danych badawczych, wprowadzenie wymogu sporządzania planu zarządzania danymi badawczymi czy uruchomienie programu dla data stewardów.
Więcej informacji znaleźć można na stronie Council for National Open Science Coordination (CoNOSC).
- Szczegóły
- Utworzono: 2022-03-28
- Natalia Gruenpeter
Plan działania na rzecz diamentowej drogi otwartego dostępu
Science Europe, Koalicja S, OPERAS i Narodowa Agencja Badań we Francji (Agence nationale de la recherche, ANR) zainicjowały plan działania na rzecz diamentowej drogi otwartego dostępu. Dokument określa priorytetowe działania, które mają zapewnić rozwój zrównoważonego i opartego na współpracy ekosystemu publikacji w modelu diamentowym. Celem jest ustalenie wspólnych zasad i standardów jakości z poszanowaniem różnorodności kulturowej, językowej i dziedzinowej, która uznana została za mocną stronę tego sektora.
Diamentowa droga otwartego dostępu to model, w którym wydawcy czasopism nie pobierają opłat ani za dostęp do publikacji (od czytelników), ani za publikację (od autorów artykułów). Wydawcy korzystający z tej drogi są najczęściej blisko związani z akademickimi instytucjami i społecznościami.
Plan działania obejmuje cztery obszary: poprawę efektywności, ujednolicenie standardów jakości, budowanie potencjału oraz wspieranie zrównoważonego rozwoju i stabilności.
- Szczegóły
- Utworzono: 2022-03-09
- Natalia Gruenpeter
Apel Koalicji S do wydawców czasopism
Koalicja S apeluje do wydawców czasopism naukowych o wprowadzenie bardziej przejrzystych zasad w procesie wydawniczym, m.in. w zakresie zgłaszania i publikowania artykułów czy zawieranych z autorami umowach.
W skierowanej do wydawców korespondencji Koalicja S podkreśla, że istotne jest, aby już w chwili zgłoszenia artykułu autorzy wiedzieli jaki rodzaj licencji będzie zastosowany i jakie opłaty będą pobierane, jeżeli artykuł zostanie przyjęty do publikacji, a także czy artykuł zostanie przekierowany do innego czasopisma w wyniku wstępnego zawiadomienia o prawie do ponownego wykorzystania, które stanowi element zgłoszenia.
Wspomniane informacje powinny być umieszczone w widocznym miejscu na stronie internetowej wydawcy, w sekcjach zawierających informacje dla autorów oraz w systemie zgłoszeń (na początku procesu).
Procedury te zgodne są z zasadami określonymi przez Committee on Publication Ethics (COPE) i pozwalają badaczom na podjęcie świadomej decyzji o zgłoszeniu artykułu do wybranego czasopisma.
Więcej informacji na temat inicjatywy znaleźć można na stronie Koalicji S.
- Szczegóły
- Utworzono: 2022-03-03
- Natalia Gruenpeter
