Polityka otwartości w programie Horyzont Europa
Wprowadzenie zmian w polityce otwartości Komisji Europejskiej zapowiadane było już od wielu miesięcy. Przedstawiciele Komisji wielokrotnie wypowiadali się na ten temat podczas wywiadów, webinariów czy spotkań. Jedna z najważniejszych zmian odnotowana została m.in. w kalendarzu wdrażania strategii zachowania praw autorskich Koalicji S, zgodnie z którym Komisja Europejska - jako „early adopter” - planowała wdrażać strategię od początku 2021 roku w odniesieniu do nowych konkursów w ramach programu Horyzont Europa.
Z końcem lutego 2021 r. Komisja opublikowała wzór umowy grantowej, która zawiera m.in. zapisy dotyczące otwartego udostępniania wyników badań. Wcześniej - w grudniu 2020 r. - prezydencja Rady osiągnęła wstępne porozumienie z negocjatorami Parlamentu Europejskiego w sprawie proponowanego rozporządzenia dot. programu „Horyzont Europa” – programu ramowego UE w zakresie badań naukowych i innowacji na lata 2021–2027. W przedłożonym wówczas dokumencie znalazły się także odpowiednie zapisy na temat otwartej nauki, której rola określona została następująco: „Otwarta nauka, w tym otwarty dostęp do publikacji naukowych i danych badawczych, jak również optymalna dyseminacja i wykorzystanie wiedzy mają potencjał poprawy jakości, oddziaływania i korzyści płynących z nauki oraz przyspieszenia rozwoju wiedzy poprzez uczynienie jej bardziej niezawodnej, wydajnej i dokładnej, zrozumiałej dla społeczeństwa i zdolnej do reagowania na wyzwania społeczne” (s. 4).
- Szczegóły
- Utworzono: 2021-03-26
- Natalia Gruenpeter
Otwarta nauka w planach EUA i LERU
Otwarta nauka będzie domyślnym sposobem tworzenia wiedzy - czytamy w dokumencie European University Association (EUA) pt. „Universities without walls – A vision for 2030”, który określa cele i wizję uniwersytetów w perspektywie 10 lat. Publikacja jest rezultatem kilkumiesięcznych konsultacji, które pozwoliły stowarzyszeniu określić stojące przed uniwersytetami wyzwania oraz misję w zakresie nauczania, badań naukowych, innowacji oraz kultury.
W obszarze badań uwzględniono zadania i cele związane z otwartą nauką, m.in.: wspieranie zróżnicowanego, niekomercyjnego systemu wydawniczego, zarządzanie rezultatami badań w zgodzie z zasadami FAIR (wyniki badań mają być możliwe do znalezienia, dostępne, interoperacyjne, możliwe do ponownego wykorzystania), wprowadzenie odpowiednich nagród i zachęt za zarządzanie danymi i ich otwarte udostępnianie, prowadzenie międzynarodowych i multidyscyplinarnych badań z wykorzystaniem zaawansowanych usług i narzędzi cyfrowych dostępnych w europejskiej infrastrukturze. Zgodnie z tytułową formułą „uniwersytetów bez murów” w dokumencie podkreśla się, że uniwersytety powinny być zaangażowane w sprawy całego społeczeństwa i zapewniać otwartą przestrzeń do wspólnego tworzenia wiedzy.
- Szczegóły
- Utworzono: 2021-03-12
- Natalia Gruenpeter
Inauguracja projektu OpenAIRE-Nexus
Organizacja OpenAIRE wraz z partnerami rozpoczyna realizację projektu OpenAIRE-Nexus. Głównym celem projektu jest rozwijanie narzędzi komunikacji naukowej, które dostępne będą w ramach European Open Science Cloud (EOSC).
10 marca 2021 r. odbędzie się konferencja inauguracyjna, podczas której przedstawione zostaną cele projektu oraz wszystkie serwisy.
Serwisy OpenAIRE zgrupowane są w trzech portfolio: Publish, Monitor oraz Discover. Mają wspierać naukowców i społeczności naukowe w systematycznym, otwartym udostępnianiu wyników badań naukowych z wykorzystaniem EOSC, dawać instytucjom finansującym i prowadzącym badania oraz społecznościom badawczym odpowiednie narzędzia do monitorowania wyników badań, w szczególności praktyk otwartej nauki, a także ułatwiać wyszukiwanie i zwiększać widoczność wyników badań.
- Szczegóły
- Utworzono: 2021-03-08
- Natalia Gruenpeter
Otwarty list ws. udostępniania danych dotyczących COVID-19
Ponad 700 osób podpisało otwarty list ws. udostępniania danych badawczych dotyczących COVID-19, który opublikowany został w serwisie COVID-19 Data Portal, prowadzonym przez Europejski Instytut Bioinformatyki (EMBL-EBI). Portal umożliwia badaczom udostępnianie i analizowanie danych związanych z COVID-19 oraz działa jako punkt dostępu do European COVID-19 Data Platform, tworzonej przez EMBL-EBI we współpracy z Komisją Europejską, krajami członkowskimi i innymi partnerami, m.in. konsorcjum ELIXIR.
Inicjatorzy listu piszą: „Jako społeczność naukowa, musimy zadbać o to, aby otwarta nauka była praktykowanym standardem i usunąć bariery utrudniające skuteczne udostępnianie danych”. Pandemia wywołana szybkim rozprzestrzenianiem się koronawirusa pokazała, jak ważny jest otwarty dostęp do wyników badań, ułatwiający naukowcom współpracę i wymianę informacji, a decydentom - reagowanie na kryzys. Dlatego jak najwięcej danych badawczych i danych z zakresu opieki zdrowotnej należy udostępniać w sposób otwarty i zgodny z zasadami FAIR (findable, accessible, interoperable, reusable).
- Szczegóły
- Utworzono: 2021-02-22
- Natalia Gruenpeter
Raport na temat umów transformacyjnych
W ramach prac Platformy Otwartej Nauki działającej w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego opracowany został raport na temat umów transformacyjnych.
Umowy transformacyjne to jeden z mechanizmów umożliwiających zmianę obecnego modelu funkcjonowania czasopism naukowych. Polega on na stopniowym zastępowaniu opłat za dostęp do treści czasopism opłatami za publikacje w otwartym dostępie. Celem jest przejście do modelu otwartego dostępu, gwarantującego bezpłatny i natychmiastowy dostęp do pełnych treści recenzowanych publikacji, bez barier technicznych i prawnych, najlepiej z wykorzystaniem wolnych licencji.
Obecnie coraz więcej konsorcjów zrzeszających biblioteki uniwersyteckie, instytuty badawcze i inne jednostki naukowe negocjuje z wydawcami czasopism naukowych warunki umów, dążąc do zmiany modelu subskrypcyjnego na modele uwzględniające publikacje w otwartym dostępie (np. read and publish). Aktywne w tym obszarze inicjatywy, m.in. OA2020, Plan S czy ESAC (Efficiency and Standards for Article Charges), zmierzają do wypracowania bardziej przejrzystych i jawnych zasad wydatkowania środków publicznych i rozliczania się z komercyjnymi wydawcami, a także do ujednolicenia strategii negocjacyjnych w skali globalnej.
- Szczegóły
- Utworzono: 2021-02-17
- Natalia Gruenpeter
