USA: otwarty dostęp do wszystkich publikacji naukowych ze środków publicznych

Kongres amerykański pracuje obecnie nad propozycją Federal Research Public Access Act (FRPAA), który wprowadziłby wymóg publicznego udostępnienia wszelkich publikacji naukowych finansowanych ze środków publicznych przez instytucje grantobiorcze o budżecie większym niż 100 milionów.

Precedensem dla takiego modelu jest przyjęta w 2005 roku ustawa, na mocy której jedna z instytucji rządowych - National Institute of Health - najpierw rekomendowała, a potem zobowiązywała grantobiorców do otwartego udostępniania publikacji z badań finansowanych przez NIH.

Wprowadzenie podobnego mechanizmu mocą swojego rozporządzenia wykonawczego rozważa równolegle prezydent Barack Obama.

Więcej informacji na stronie Nature News.

Projekt “Otwórz książkę” w raporcie MKiDN o bibliotekach cyfrowych

W przygotowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego raporcie “Biblioteki cyfrowe i książka elektroniczna (e-książka)” został wymieniony nasz projekt – jako przykład jednej z nielicznych bibliotek cyfrowych udostępniających nie tylko treści z domeny publicznej, ale także objęte prawami autorskimi – z pomocą wolnych licencji lub licencji niewyłącznych.

Nieliczne biblioteki cyfrowe (Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona, projekt „Otwórz książkę”, Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa) udostępniają równieŜ dokumenty chronione prawem autorskim, na podstawie licencji Creative Commons lub licencji niewyłącznych na publikacje cyfrowe (Biblioteka Narodowa udostępnia w ten sposób utwory m.in. Grzegorza Morycińskiego, Dariusza Ejzenharta, Zbigniewa Mystkowskiego, Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego, Stanisława Hiszpańskiego oraz Joanny Papuzińskiej).

Raport został przygotowany na potrzeby Sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu (jest dostępny jako PDF na stronach Fundacji Nowoczesna Polska).

Cieszymy się, że Ministerstwo zwraca uwagę na kwestię digitalizacji i udostępniania utworów objętych nadal prawami autorskimi – oraz że nasz projekt został odnotowany jako przykład w tym zakresie.

Konferencja o Open Access

W dniach 6-7 maja, w Pałacu Staszica w Warszawie odbędzie się konferencja, której tematem będą zagadnienia skupione wokół ruchu Open Access : Transparency in Science, Open Access, and Scholarly Publishing. Współorganizatorami konferencji są Polska Akademia Nauk i Europejska Federacja Narodowych Akademii Nauk (ALLEA) Na pierwszy dzień spotkania zaplanowano panele dyskusyjne z udziałem członków federacji ALLEA. Drugi dzień pozostawiono do dyspozycji prelegentom, wśród których mają znaleźć się przedstawiciele m. in.: Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Public Library of Science, Francuskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu w Lanzhou.

Referaty będą wygłaszane w języku angielskim. Udział w konferencji jest bezpłatny. Zgłoszenia należy przesyłać za pomocą formularza.

Trzy kroki w stronę większej dostępności “Otwórz książkę”

W ostatnim czasie uruchomiliśmy trzy dodatkowe narzędzia, dzięki którym nasz serwis jest bardziej widoczny w Sieci.

Po pierwsze, na Facebooku działa strona “Otwórz książkę”, na której promujemy książki z naszej kolekcji. W ciągu tygodnia zebraliśmy ponad 400 fanów naszego serwisu (widget Facebooka znajduje się na stronie głównej naszego serwisu).

Po drugie, książki z naszej kolekcji, które są dostępne na licencji Creative Commons umieściliśmy – na mocy licencji – w serwisie Scribd. Pozwala on publikować w sieci PDFy, które są widoczne bezpośrednio w przeglądarce i dają się łatwo i elegancko umieszczać na innych stronach. Do tego system Scribd umożliwia licencjonowanie Creative Commons.

Po trzecie – i chyba najważniejsze – uruchomiliśmy protokół OAI PMH, pozwalający automatycznie katalogować z zewnątrz metadane książek z naszej kolekcji (opisujemy je w modelu Dublin Core). Oznacza to między innymi, że treści naszego serwisu mogą być przeszukiwane w ramach wyszukiwarek agregujących zbiory różnych kolekcji. Wykorzystując OAI PMH podpięliśmy nasz serwis do Federacji Bibliotek Cyfrowych – ogólnopolskiej wyszukiwarki pozwalającej przeszukiwać naraz kilkadziesiąt bibliotek cyfrowych i kilkaset tysięcy pozycji.

AMUR pierwsze w Polsce otwarte repozytorium uniwersyteckie

Dziś w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu o godzinie 13.30 odbędzie się uroczyste otwarcie repozytorium uniwersyteckiego AMUR (Adam Mickiewicz University Repository). Zbiór ma stanowić archiwum materiałów wydanych przez UAM lub będących efektem pracy związanych z nim badaczy, z których każdy, po założeniu osobistego konta, może na bieżąco deponować w odpowiedniej kolekcji swoje publikacje.

W obrębie zespołów należących do poszczególnych wydziałów można oglądać kolekcje materiałów dydaktycznych, konferencyjnych i publikacji naukowych. W początkowym zasobie znalazło się 70 pozycji.

Oddzielny zespół dodatkowo gromadzi wszystkie doktoraty, obronione na uczelni od listopada minionego roku, kiedy weszły w życie przepisy zobowiązujące do zdeponowania tekstu dysertacji w repozytorium i jego otwartego publikowana na specjalnej licencji. To pierwsza w Polsce realizacja pomysłu zbierania i udostępniania w otwartej formie prac doktorskich.

W repozytorium mają znaleźć się również czasopisma wydawane przez UAM, co powiększy zbiór Polskich czasopism Open Acess.

Repozytorium powstało dzięki współpracy UAMu z Biblioteką Uniwersytecką, reprezentowaną przez Emilię Karwasińską i Małgorzatę Rychlik. Przy budowie serwisu wykorzystano jedno z najchętniej używanych darmowych narzędzi do tworzenia otwartych repozytoriów -DSpace.

Tworzenie repozytoriów uczelnianych na świecie staje się coraz powszechniejszą praktyką. AMUR  jest pierwszą tego rodzaju inicjatywą i kamieniem milowym otwartej nauki w Polsce.

Additional information