Współpraca na rzecz zarządzania danymi badawczymi

Research Data Alliance (RDA) i Confederation of Open Access Repositories (COAR) zamierzają wspólnie wspierać zarządzanie danymi badawczymi. W komunikacie na temat porozumienia o współpracy organizacje deklarują, że będą koordynować strategiczne inicjatywy, wymieniać informacje na temat podejmowanych działań oraz wspólnie organizować wydarzenia na rzecz międzynarodowej społeczności skupionej wokół repozytoriów danych badawczych.

COAR to międzynarodowe stowarzyszenie, do którego należy 140 instytucji z ponad 40 krajów. Celem organizacji jest opracowywanie polityk i wdrażanie dobrych praktyk zapewniających trwałość, dostępność i interoperacyjność danych deponowanych w repozytoriach. RDA jest organizacją liczącą 8400 członków z 137 krajów, do jej najważniejszych celów należy opracowywanie rozwiązań umożliwiających otwarte udostępnianie i ponowne wykorzystanie danych badawczych.

W Polsce członkiem COAR i RDA jest Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego prowadzące Repozytorium CeON, w którym badacze zamieszczać mogą m.in. publikacje, materiały konferencyjne czy raporty oraz Repozytorium Otwartych Danych RepOD, przeznaczone do udostępniania zestawów danych badawczych.

Zaproszenie do zgłaszania warsztatów

Do 31 sierpnia 2019 r. zgłaszać można propozycje warsztatów w ramach wydarzenia „Praktyczne perspektywy publikowania naukowego”, które odbędzie się 21 października 2019 r. Wydarzenie organizuje Platforma Otwartej Nauki z okazji udostępnienia w Bibliotece Nauki ponad 300 000 artykułów z 1000 polskich czasopism.

Wydarzenie będzie obejmowało sesję plenarną oraz serię warsztatów dla redaktorów i wydawców czasopism. Zgłaszane warsztaty mogą dotyczyć m.in. otwartego dostępu do czasopism, korzyści z indeksowania czasopism w bazach i rejestrach, polityk czasopism w zakresie praw autorskich, oceny czasopism naukowych, dobrych praktyk wydawniczych, narzędzi do zarządzania procesem wydawniczym czy trwałych identyfikatorów. 

Szczegółowe wytyczne dotyczące zgłoszeń znaleźć można na stronie wydarzenia.

 

Otwarty dostęp do książek naukowych: raport Knowledge Exchange

Inicjatywa Knowledge Exchange (KE) zrzesza sześć dużych europejskich organizacji odpowiedzialnych za rozwój infrastruktury i usług umożliwiających wykorzystanie technologii cyfrowych w celach badawczych i na potrzeby szkolnictwa wyższego. Są to: CSC – Tieteen tietotekniikan (Finlandia), CNRS - Centre national de la recherche scientifique (Francja), Styrelsen for Forskning og Uddannelse (Dania), DFG - Deutsche Forschungsgemeinschaft (Niemcy), Jisc (Wielka Brytania) i SURF (Holandia). Partnerów łączy przekonanie, że nauka powinna być otwarta. Zajmują się wspólnie doradztwem w zakresie krajowych i międzynarodowych regulacji dotyczących otwartego dostępu oraz promocją wspólnych rozwiązań, usprawniających międzynarodową komunikację naukową.

Upubliczniony 30 maja 2019 r. raport pn. „Towards a Roadmap for Open Access Monographs“ zawiera analizę najważniejszych czynników, od których zależy wzrost poparcia dla publikowania monografii naukowych w otwartym modelu. Zaproponowano w nim także harmonogramy działań na rzecz większej dostępności książek naukowych w obszarach istotnych dla realizacji tego celu.

cOAlition S buduje struktury organizacyjne

cOAlition S, zawiązana jesienią ubiegłego roku koalicja instytucji finansujących badania naukowe, ustaliła plan działania, który ma usprawnić wdrażanie Planu S. Priorytety na najbliższe miesiące zawarto w 9 punktach, obejmujących m.in. wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za promocję i kontakty z interesariuszami (OA Champion), ustanowienie sekretariatu, opracowanie budżetu koalicji czy koordynację spotkań koalicjantów. Krótko po publikacji planu działania koalicja przedstawiła strukturę organizacyjną

Powołano już ambasadorów Planu S, czyli grupę niezależnych badaczy i ekspertów, którzy będą animować dyskusję na temat Planu S oraz pełnić rolę lokalnych pośredników w kontaktach między koalicjantami a różnymi grupami interesariuszy. Tymczasowym koordynatorem cOAlition S jest Robert Kiley z Wellcome Trust, natomiast funkcje menedżera programowego pełni aktualnie Neil Jacobs z Jisc.

Dane badawcze w nowej dyrektywie unijnej

6 czerwca 2019 r. Rada Unii Europejskiej formalnie zaakceptowała przyjętą 2 miesiące temu przez Parlament Europejski dyrektywę o otwartych danych i ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego, mającą zastąpić dotychczasowe przepisy, czyli tzw. dyrektywę PSI (2003/98/WE) i jej nowelizację - dyrektywę 2013/37/UE. W intencji prawodawców, nowy akt prawny ma znacząco zwiększyć dostępność i innowacyjne wykorzystanie danych sektora publicznego i danych wytworzonych w wyniku finansowania ze środków publicznych.

W dokumencie tym rozszerzono zakres ponownego wykorzystywania o kolejne typy zasobów, włączając do nich dane badawcze. Zakresem dyrektywy objęto również nowe podmioty, w tym instytucje naukowe oraz instytucje finansujące badania, zobowiązując je do przekazywania bezpłatnie wszystkim zainteresowanym danych wytworzonych w toku badań, przy czym główny nacisk położono na kwestie związane z umożliwieniem ich ponownej eksploatacji, w celach komercyjnych i niekomercyjnych, zgodnie z przepisami dyrektywy.

„Dane badawcze” zdefiniowano jako „dokumenty w formie cyfrowej, inne niż publikacje naukowe, które są gromadzone lub opracowywane w ramach działalności badawczo-naukowej i są wykorzystywane jako dowody w procesie badawczym bądź też są powszechnie akceptowane w środowisku naukowym jako konieczne do weryfikacji poprawności ustaleń i wyników badań” (art. 2, p. 9).

Additional information