Polityki otwartości w Polsce
Koalicja Otwartej Edukacji przygotowała aktualny przegląd polityk otwartości obowiązujących i wdrażanych w polskich uczelniach oraz instytutach naukowo-badawczych. Instytucjonalna polityka otwartości to dokument regulujący kwestie związane z udostępnianiem wyników badań prowadzonych w instytucjach naukowych i/lub finansowanych przez powołane do tego agencje czy fundacje. Zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyjęcie polityki powinno być „pierwszym krokiem w kierunku określenia zasad otwartego dostępu”.
Bardziej szczegółowe rekomendacje znaleźć można w dokumencie „Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce” opracowanym przez MNiSW w 2015 roku. Zawarte w nim zalecenia dla jednostek naukowych i uczelni obejmują zapewnienie otwartego dostępu do wyników badań z preferencją dla dostępu libre: „Polityki te w szczególności mogą zawierać zobowiązanie twórców publikacji naukowych powstających w wyniku finansowania ze środków publicznych do zamieszczenia ich w konkretnym repozytorium (chodzi o udostępnienie w repozytorium pełnego tekstu albo odniesienia-linku do takiego tekstu opublikowanego w ramach drogi złotej)” (s. 12).
Opracowanie przygotowane dla Koalicji Otwartej Edukacji obejmuje polityki otwartości przyjęte w latach 2015-2019. Jego celem jest zebranie w jednym miejscu informacji zamieszczanych zwykle na stronach internetowych instytucji. Plany przyjęcia regulacji w zakresie otwartego dostępu deklarują kolejne uczelnie oraz instytuty naukowe, dlatego opracowanie będzie aktualizowane. Dokument dostępny jest na stronie Koalicji Otwartej Edukacji, przygotowały go wspólnie Iwona Sójkowska (Stowarzyszenie EBIB) i Natalia Gruenpeter (ICM).
- Szczegóły
- Utworzono: 2019-11-14
Open Science Fair 2019: zmienić zasady gry
Open Science Fair, międzynarodowa konferencja poświęcona otwartej nauce, odbywała się w tym roku pod hasłem “Synergies for Sustainable, Open & Responsible Research” (Synergie w zrównoważonych, otwartych i odpowiedzialnych badaniach).
Motyw przewodni osadził kwestie związane z otwartym udostępnianiem wyników badań w szerszym kontekście politycznym, ekonomicznym i społecznym, uwzględniającym zarówno rozwijanie infrastruktury otwartej nauki, jak i debaty na temat społecznej odpowiedzialności nauki. Różnorodność tematów i problemów znalazła odzwierciedlenie w programie: w ciągu trzech dni ponad 300 uczestników konferencji miało okazję dyskutować o jakości badań naukowych, zapoznać się z plakatami prezentującymi rozmaite inicjatywy na rzecz otwartej nauki, obejrzeć prezentacje serwisów i wziąć udział w warsztatach.
Dominowały tematy związane z rozwijaniem infrastruktury, w szczególności serwisów przeznaczonych do udostępniania danych badawczych zgodnie z zasadami FAIR, ale nie zabrakło też warsztatów czy plakatów na temat inicjatyw edukacyjnych rozwijających kompetencje związane z otwartą nauką.
- Szczegóły
- Utworzono: 2019-10-11
- Natalia Gruenpeter
Światowa Organizacja Zdrowia przyłącza się do cOAlition S
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) jest pierwszą agencją ONZ, która przystąpiła do cOAlition S - inicjatywy na rzecz otwartego udostępniania publikacji naukowych, zawiązanej jesienią 2018 roku przez agencje finansujące badania naukowe. Zgodnie z realizowanym przez koalicję Planem S od stycznia 2021 r. wszystkie artykuły naukowe powstałe w ramach badań finansowanych przez koalicjantów mają być udostępniane w sposób otwarty natychmiast po publikacji i bez żadnych barier finansowych.
W komunikacie zamieszczonym na stronie cOAlition S dr Soumya Swaminathan pełniąca funkcję Głównego Naukowca WHO wyraziła przekonanie, że przystąpienie do koalicji przyspieszy postęp w kierunku powszechnego, bezpłatnego dostępu do wyników badań naukowych z zakresu medycyny. Ma to również pomóc WHO w realizacji strategicznego celu, jakim jest zapewnienie powszechnego dostępu do opieki medycznej dla następnego miliarda osób w ciągu kolejnych 5 lat.
WHO od wielu lat wspiera otwarty dostęp do publikacji naukowych. W 2002 r. we współpracy z wydawcami uruchomiła program Hinari Access to Research for Health, dzięki któremu pracownicy służby zdrowia i naukowcy z 120 krajów mają aktualnie dostęp do 15 tys. czasopism medycznych. W 2014 r. organizacja wdrożyła politykę otwartego dostępu, zgodnie z którą artykuły naukowe i rozdziały z książek autorstwa pracowników WHO lub naukowców prowadzących badania finansowane przez agencję udostępniane są w Europe PubMed Central. Od 2016 r. polityka została rozszerzona, a wszystkie publikacje WHO dostępne są w otwartym instytucjonalnym repozytorium IRIS (Institutional Repository for Information Sharing).
- Szczegóły
- Utworzono: 2019-09-23
- Małgorzata Waleszko
Współpraca na rzecz zarządzania danymi badawczymi
Research Data Alliance (RDA) i Confederation of Open Access Repositories (COAR) zamierzają wspólnie wspierać zarządzanie danymi badawczymi. W komunikacie na temat porozumienia o współpracy organizacje deklarują, że będą koordynować strategiczne inicjatywy, wymieniać informacje na temat podejmowanych działań oraz wspólnie organizować wydarzenia na rzecz międzynarodowej społeczności skupionej wokół repozytoriów danych badawczych.
COAR to międzynarodowe stowarzyszenie, do którego należy 140 instytucji z ponad 40 krajów. Celem organizacji jest opracowywanie polityk i wdrażanie dobrych praktyk zapewniających trwałość, dostępność i interoperacyjność danych deponowanych w repozytoriach. RDA jest organizacją liczącą 8400 członków z 137 krajów, do jej najważniejszych celów należy opracowywanie rozwiązań umożliwiających otwarte udostępnianie i ponowne wykorzystanie danych badawczych.
W Polsce członkiem COAR i RDA jest Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego prowadzące Repozytorium CeON, w którym badacze zamieszczać mogą m.in. publikacje, materiały konferencyjne czy raporty oraz Repozytorium Otwartych Danych RepOD, przeznaczone do udostępniania zestawów danych badawczych.
- Szczegóły
- Utworzono: 2019-08-19
- Natalia Gruenpeter
Zaproszenie do zgłaszania warsztatów
Do 31 sierpnia 2019 r. zgłaszać można propozycje warsztatów w ramach wydarzenia „Praktyczne perspektywy publikowania naukowego”, które odbędzie się 21 października 2019 r. Wydarzenie organizuje Platforma Otwartej Nauki z okazji udostępnienia w Bibliotece Nauki ponad 300 000 artykułów z 1000 polskich czasopism.
Wydarzenie będzie obejmowało sesję plenarną oraz serię warsztatów dla redaktorów i wydawców czasopism. Zgłaszane warsztaty mogą dotyczyć m.in. otwartego dostępu do czasopism, korzyści z indeksowania czasopism w bazach i rejestrach, polityk czasopism w zakresie praw autorskich, oceny czasopism naukowych, dobrych praktyk wydawniczych, narzędzi do zarządzania procesem wydawniczym czy trwałych identyfikatorów.
Szczegółowe wytyczne dotyczące zgłoszeń znaleźć można na stronie wydarzenia.
- Szczegóły
- Utworzono: 2019-08-19
- Natalia Gruenpeter
