cOAlition S zyskała kolejnego koalicjanta

Do grona organizacji finansujących badania naukowe, zrzeszonych wokół inicjatywy otwartego udostępniania publikacji naukowych, dołączyła kilka dni temu, jako druga szwedzka instytucja, rządowa agencja innowacji Vinnova. cOAlition S liczy więc już 19 członków z Europy, Ameryki Północnej, Afryki i Bliskiego Wschodu.

Vinnova działa na rzecz zwiększenia potencjału badawczego Szwecji, głównie przez finansowanie krajowych inicjatyw prowadzących do rozwoju nowych systemów i rozwiązań. Jej misja to uczynienie ze Szwecji innowacyjnej siły w zrównoważonym świecie i czołowego, globalnego gracza w dziedzinie badań oraz kraju atrakcyjnego dla inwestorów i przedsiębiorców.

Według dyrektor generalnej organizacji, Darji Isaksson, otwarty dostęp do publikacji naukowych i wyników badań jest ważny jako czynnik pobudzający innowacyjność. W ramach cOAlition S Vinnova będzie mogła promować, wraz z innymi grantodawcami, zasady otwartości w nauce, przyczyniając się tym samym do przyspieszenia transformacji do pełnego i natychmiastowego otwartego dostępu do wyników badań finansowanych ze środków publicznych oraz grantów organizacji pozarządowych będących sygnatariuszami porozumienia.

Światowe porozumienie na rzecz otwartej nauki

1 maja przedstawiciele pięciu inicjatyw działających na rzecz otwartej nauki podpisali w São Paulo deklarację określającą ich wspólną misję: pracę na rzecz globalnej dostępności wiedzy mogącej przyczynić się do rozwiązania problemów, z jakimi zmaga się ludzkość. We wspólnym oświadczeniu African Open Science Platform, AmeliCA, cOAlition S, OA2020 oraz SciELO czytamy, że wiedza, wytworzona w ramach badań finansowanych ze środków publicznych i rozumiana jako globalne dobro publiczne, powinna być udostępniana natychmiast, bez żadnych ograniczeń oraz w sposób umożliwiający ponowne wykorzystanie przez ludzi oraz maszyny. Sygnatariusze deklaracji podpisanej podczas corocznego spotkania Światowej Rady ds. Badań Naukowych zamierzają ponadto współpracować ze sobą oraz prowadzić aktywny dialog z innymi podmiotami, uwzględniając zróżnicowany charakter globalnej komunikacji naukowej.

Inicjatorami porozumienia są różne inicjatywy działające na rzecz otwartego dostępu.

African Open Science Platform to panafrykańska platforma otwartej nauki, która zainicjowana została w grudniu 2016 roku jako trzyletni projekt. Jego celem jest nie tylko stworzenie infrastruktury służącej do przechowywania i rozpowszechniania wyników badań naukowych, ale również wzmacnianie współpracy między naukowcami i instytucjami z całej Afryki.

Narodowe Centrum Nauki o planach zarządzania danymi badawczymi

Narodowe Centrum Nauki jeszcze w tym roku chce dołączyć do wniosku o finansowanie projektu załącznika, w którym wnioskodawcy przedstawią skrócony plan zarządzania danymi badawczymi (Data Management Plan) - pisze prof. Zbigniew Błocki, dyrektor Narodowego Centrum Nauki, w liście z 3 kwietnia. Uregulowanie kwestii zarządzania danymi badawczymi ma być krokiem w stronę wprowadzenia instytucjonalnej polityki otwartego dostępu do danych badawczych oraz publikacji. Dyrektor powołuje się w liście na Zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie dostępu do informacji naukowej i jej ochrony, a także na „Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce” opracowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2015 roku.
Narodowe Centrum Nauki należy do Science Europe, organizacji zrzeszającej europejskie instytucje naukowe finansujące lub prowadzące badania, które działają wspólnie m.in. na rzecz otwartej nauki, w tym otwartego dostępu do danych badawczych. Efektem tych prac jest m.in. przewodnik dot. ujednoliconych europejskich praktyk związanych z zarządzaniem danymi naukowymi, w którym znaleźć można podstawowe wymagania w zakresie planów zarządzania danymi oraz kryteria wyboru godnych zaufania repozytoriów. Przewodnik ma stanowić podstawę wytycznych Narodowego Centrum Nauki dot. planu zarządzania danymi badawczymi.

Stanowisko OpenAIRE ws. Planu S

8 lutego zakończyły się publiczne konsultacje wytycznych dotyczących wdrażania Planu S. Swoje stanowisko na ten temat opublikowała organizacja OpenAIRE, która zajmuje się rozwijaniem infrastruktury otwartej nauki w Europie i prowadzi sieć Krajowych Biur Otwartego Dostępu działających w 34 państwach europejskich, także w Polsce.

W odpowiedzi czytamy, że Plan S jest w pełni zgodny z misją organizacji polegającą na wspieraniu wdrażania otwartego dostępu w państwach członkowskich UE.

Raport na temat przyszłości komunikacji naukowej

W styczniu tego roku ukazał się raport „Future of scholarly publishing and scholarly communication" opracowany przez zespół ekspertów, których zadaniem jest wsparcie Komisji Europejskiej w rozwijaniu polityki otwartej nauki (s. 5). Dokument zawiera analizę aktualnego stanu komunikacji naukowej i rynku wydawnictw akademickich oraz proponuje ścieżki rozwoju wskazanych obszarów.

 

Autorzy piszą, że „komunikacja naukowa powinna rozwijać się poprzez bardziej otwarte, sprawne i dynamiczne kanały wiedzy, w których wszelkiego rodzaju dokumenty, dane i inne materiały mogą elastycznie łączyć się ze sobą i być w trakcie procesu badawczego szybko przekazywane do komentowania i testowania” (s. 25), co więcej „nie chodzi już o to, czy otwarty dostęp odniesie sukces ani czy większość podmiotów zaakceptuje jakiś jego wariant; teraz liczy się to, w jakiej formie (przynajmniej na razie) otwarty dostęp się ustabilizuje” (s. 42). 

Additional information