Otwarta nauka w programie Horyzont Europa
Otwarta nauka będzie modus operandi Horyzontu Europa, kolejnego unijnego programu ramowego na rzecz badań i innowacji - zapowiada Konstantinos Glinos, kierownik działu ds. otwartej nauki w Dyrekcji Generalnej ds. Badań Naukowych i Innowacji Komisji Europejskiej. Glinos mówił o roli otwartej nauki w wywiadzie udzielonym The Guild of European Research-Intensive Universities, sieci europejskich uniwersytetów badawczych, do której należy obecnie 20 uczelni z 15 krajów.
Zapowiadane zmiany w programie Horyzont Europa obejmą m.in. konieczność zapewnienia otwartego dostępu poprzez zdeponowanie pracy w repozytorium natychmiast po publikacji, bez żadnego okresu embarga, a także pozostawienie autorskich praw majątkowych przy autorze i wykorzystanie otwartych licencji, takich jak licencje Creative Commons. Komisja Europejska nie będzie ponadto wspierać finansowo opłat za publikacje w czasopismach hybrydowych. W zakresie danych badawczych zachowana zostanie zasada as open as possible, as closed as necessary, zgodnie z którą domyślnie dane powinny być udostępniane w sposób otwarty, a jedynie w uzasadnionych sytuacjach mogą pozostać zamknięte. Więcej uwagi poświęcone zostanie zarządzaniu danymi badawczymi. „Musimy uczulić ludzi na to, że dane są jak pieniądze. Danymi wytworzonymi w ramach projektu należy w odpowiedni sposób zarządzać i udostępniać je do ponownego wykorzystania dla innych“ - wyjaśniał Glinos.
- Szczegóły
- Utworzono: 2020-07-14
- Natalia Gruenpeter
Nowa platforma OAPEN dla książek naukowych w otwartym dostępie
W kwietniu 2020 r. Fundacja OAPEN poinformowała o przeniesieniu biblioteki OAPEN na nową platformę bazującą na otwartym oprogramowaniu DSpace 6 oraz o zaktualizowaniu strony internetowej i wdrożeniu nowego systemu zarządzania treścią. Migracja na nową platformę umożliwiła wprowadzenie kilku nowych funkcji i usprawnienie działania już istniejących. Dodano m.in. opcję przeglądania zasobów według licencji lub typu publikacji (książka bądź rozdział), wzbogacono ofertę metadanych w formatach katalogowania danych bibliograficznych MARC 21 (Machine-Readable Cataloging file) i MARCXML (dane MARC w środowisku XML); udostępniono również interfejs wyszukiwawczy REST API.
Bibliotekę OAPEN utworzono niecałe 10 lat temu w ramach europejskiego projektu koordynowanego przez Amsterdam University Press i współfinansowanego przez Komisję Europejską. Była to pierwsza międzynarodowa platforma do otwartego udostępniania książek naukowych. W momencie uruchomienia we wrześniu 2010 r. w jej zbiorach znajdowało się ok. 700 tytułów pochodzących od 10 wydawców. Obecnie biblioteka udostępnia na otwartych licencjach ponad 12 tys. książek i rozdziałów ponad 300 wydawców z całego świata.
- Szczegóły
- Utworzono: 2020-07-02
- Małgorzata Waleszko
Polityka otwartego dostępu Narodowego Centrum Nauki
Narodowe Centrum Nauki wprowadziło politykę otwartego dostępu do wyników badań finansowanych lub współfinansowanych ze środków publicznych. Nowe regulacje stanowią kontynuację działań podjętych przez cOAlition S, czyli koalicję instytucji finansujących badania naukowe, które wdrażają Plan S. Zgodnie z planem dostęp do wyników badań należy zapewnić natychmiast po publikacji i w modelu libre. Otwarty dostęp zdefiniowany jest nie zatem tylko jako możliwość bezpłatnego zapoznania się z treścią, ale także jako możliwość jej powielania, rozpowszechniania i dowolnego wykorzystania przez czytelnika, zgodnie z warunkami odpowiedniej licencji.
Autorzy mają do wyboru trzy ścieżki publikacyjne wskazane w polityce:
- otwarte czasopisma i platformy zarejestrowane bądź będące w toku rejestracji w DOAJ,
- czasopisma subskrypcyjne (hybrydowe) pod warunkiem, że publikacja natychmiast po ukazaniu się zostanie zdeponowana w otwartym repozytorium,
- czasopisma objęte licencją otwartego dostępu w ramach tzw. umów transformacyjnych (umowy te muszą być zarejestrowane w rejestrze ESAC) lub tzw. czasopisma transformacyjne. Ostatnia ścieżka obowiązuje tylko, gdy praca została przyjęta do druku lub opublikowana do końca 2024 r.
- Szczegóły
- Utworzono: 2020-06-07
- Natalia Gruenpeter
Konsultacje UNESCO ws. otwartej nauki
Do 15 czerwca 2020 r. wypełnić można ankietę dotyczącą otwartej nauki, która jest elementem globalnych konsultacji prowadzonych przez UNESCO. Ich celem jest wypracowanie odpowiednich rekomendacji poprzez określenie „wspólnych wartości i zasad otwartej nauki oraz wskazanie konkretnych działań na rzecz otwartego dostępu i otwartych danych, z uwzględnieniem propozycji mających zbliżyć obywateli do nauki oraz zobowiązań w zakresie lepszej dystrybucji i produkcji nauki na świecie”. Do wypełnienia ankiety UNESCO zachęca w szczególności badaczy, wydawców, decydentów kształtujących politykę naukową i innych interesariuszy zainteresowanych otwartą nauką bądż zaangażowanych w pracę na jej rzecz. Ankieta dostępna jest w języku angielskim, francuskim i hiszpańskim.
UNESCO organizuje także serię konsultacji regionalnych, które ze względu na pandemię COVID-19 odbędą się online. Zgodnie z opublikowanym kalendarzem spotkanie dotyczące krajów Europy Wschodniej odbedzie się 30 września 2020 r. Rekomendacje mają zostać przyjęte przez kraje członkowskie UNESCO w 2021 roku.
- Szczegóły
- Utworzono: 2020-06-07
- Natalia Gruenpeter
Czasopisma transformacyjne w Planie S
Koalicja S opublikowała wytyczne dot. czasopism transformacyjnych, czyli czasopism subskrypcyjnych i hybrydowych, których wydawcy deklarują wprowadzenie pełnego otwartego dostępu do publikacji. Zgodnie z Planem S czasopismo transformacyjne powinno stopniowo zwiększać udział treści w otwartym dostępie oraz zrównywać przychody z subskrypcji z opłatami za usługi wydawnicze, aby uniknąć podwójnych płatności.
Aktualne wytyczne wypracowane zostały w toku publicznych konsultacji prowadzonych na przełomie 2019 i 2020 roku, w których udział wzięli m.in. przedstawiciele komercyjnych wydawnictw, wydawnictw towarzystw naukowych i bibliotek. W ich wyniku zmieniono próg, którego przekroczenie zobowiązuje wydawcę do wprowadzenia pełnego otwartego dostępu (z 50% na 75%) oraz usunięto termin całkowitej transformacji, który wcześniej wyznaczony został na koniec 2024 roku. Kolejna istotna zmiana dotyczy udziału artykułów publikowanych w otwartym dostępie - czasopismo transformacyjne będzie musiało wykazać roczny przyrost udziału otwartych treści na poziomie 5% wartości bezwzględnej i co najmniej 15% wartości względnej. Uproszczono ponadto dodatkowe wymogi i usunięto zalecane dodatkowe kryteria. Na stronie cOAlition S dostępny jest już formularz rejestracyjny, który należy wypełnić, aby ubiegać się o status czasopisma transformacyjnego.
Czasopisma transformacyjne to jeden z trzech mechanizmów transformacyjnych wskazanych w dokumencie regulującym zasady i sposób implementacji Planu S, zgodnie z którym do końca grudnia 2024 roku koalicjanci mogą wspierać finansowo publikowanie w otwartym dostępie w ramach mechanizmów transformacyjnych. Stanowisko cOAlition S wobec różnych mechanizmów transformacyjnych rozwinięte zostało na stronie z najczęściej zadawanymi pytaniami.
- Szczegóły
- Utworzono: 2020-05-08
- Małgorzata Waleszko, Natalia Gruenpeter
