Jak udostępniać dane zgodnie z zasadami FAIR?

FAIR to akronim słów „findable” (możliwy do znalezienia), „accessible” (dostępny), „interoperable” (interoperacyjny) i „reusable” (możliwy do ponownego wykorzystania), które określają w skrócie wymogi, jakie powinny spełniać dane badawcze.

Zarządzanie danymi i ich otwarte udostępnianie zgodnie z zasadami FAIR jest dobrą praktyką, rekomendowaną bądź wymaganą przez wiele instytucji. W ramach programu Horyzont 2020 obowiązuje Open Research Data Pilot, który uwzględnia zasady FAIR. Są one szczegółowo przybliżone w wytycznych dla beneficjentów, w szczególności w zagadnieniach, które powinny zostać opisane w planie zarządzania danymi badawczymi. Odniesienia do zasad FAIR znajdują się także w opracowanych przez Narodowe Centrum Nauki wytycznych dla wnioskodawców do uzupełnienia planu zarządzania danymi badawczymi.

Szczegóły

Utworzono: 2021-01-22

Natalia Gruenpeter

Trzy repozytoria danych badawczych dostępne dla wszystkich

Naukowcy z całej Polski mogą korzystać z trzech repozytoriów, które powstały w ramach projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych. Repozytorium Danych Społecznych (RDS) oraz Macromolecular Xtallography Raw Data Repository (MX-RDR) mają charakter dziedzinowy, natomiast nowa wersja prowadzonego przez Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego Repozytorium Otwartych Danych RepOD to repozytorium ogólnego przeznaczenia, które pozwala na udostępnianie danych ze wszystkich dziedzin nauki. Wszystkie repozytoria oparte są o otwarte oprogramowanie Dataverse, rozwijane w ramach projektu.

Korzystanie z repozytoriów jest bezpłatne i umożliwia udostępnienie danych badawczych z uwzględnieniem dobrych praktyk i zasad otwartej komunikacji naukowej, między innymi zasad FAIR. Zestawy danych deponowane w repozytoriach otrzymują trwały identyfikator DOI, który ułatwia wyszukiwanie i identyfikację danych, a także powiązanie ich z publikacjami bądź prawidłowe zacytowanie. 

W repozytoriach umieszczać można zbiory danych o dowolnej wielkości. Deponujący mogą ponadto przypisać zestawom danych jedną z wolnych licencji, umożliwiając tym samym ich ponowne wykorzystanie.

Szczegóły

Utworzono: 2020-12-11

Natalia Gruenpeter

Można już zgłaszać artykuły na platformie Open Research Europe

Znane są już wytyczne dla artykułów zgłaszanych do publikacji na platformie Open Research Europe (ORE), która powstała na zlecenie Komisji Europejskiej. Z platformy korzystać będą mogli badacze realizujący projekty w ramach programów Horyzont 2020 i Horyzont Europa. Umożliwi ona publikację artykułów bez żadnych dodatkowych kosztów podczas realizacji projektu i po jego zakończeniu, a także spełnienie wymogów polityki otwartości. Na platformie publikowane będą artykuły ze wszystkich dziedzin nauki i sztuki.

Platforma Open Research Europe spełnia także funkcję systemu zarządzania procesem wydawniczym - po zgłoszeniu artykułu jest on sprawdzany przez zespół redakcyjny pod kątem zgodności z wytycznymi i standardami etycznymi, a następnie w ciągu 10 dni publikowany jako preprint. Po publikacji rozpoczyna się proces recenzyjny, który ma charakter otwarty - na stronie widoczne są zarówno nazwiska recenzentów i ich opinie, jak i odpowiedzi autora oraz komentarze innych zarejestrowanych użytkowników platformy. Autorzy mają możliwość opublikowania poprawionych wersji swoich artykułów uwzględniających uwagi recenzentów bądź inne opinie, ale każda z wersji pozostaje dostępna. Artykuły mogą otrzymać status zatwierdzonych, zatwierdzonych z pewnymi zastrzeżeniami bądź niezatwierdzonych.

Szczegóły

Utworzono: 2020-12-04

Natalia Gruenpeter

Journal Checker Tool ułatwi publikowanie w zgodzie z Planem S

Dostępny jest już Journal Checker Tool (JCT), serwis, który umożliwi badaczom sprawdzenie zgodności czasopism naukowych i platform publikacyjnych z Planem S. 

Narzędzie dostępne jest na razie w wersji beta, która zawiera informacje na temat podstawowego zestawu wymagań Planu S: czy dane czasopismo oferuje ścieżkę publikacji w otwartym dostępie zgodnie z licencją CC BY (lub równoważną) i bez embarga oraz czy autorzy mają możliwość zachowania praw autorskich. Korzystanie z JCT jest proste; aby sprawdzić zgodność z Planem S, wystarczy wpisać tytuł lub numer ISSN wybranego czasopisma oraz nazwę instytucji finansującej badania i instytucji zatrudniającej badacza. Funkcje JCT zostały dokładnie opisane w przewodniku udostępnionym na stronie Koalicji S.

W fazie testów, przed wdrożeniem wersji produkcyjnej w styczniu 2021 roku, społeczność naukowa może zapoznać się z serwisem oraz przekazać informację zwrotną dotyczącą jego działania. Narzędzie będzie następnie rozwijane, a do podstawowego zestawu informacji dołączone zostaną dane dodatkowe, np. na temat technicznych wymogów, jakie Plan S stawia czasopismom i platformom.

Szczegóły

Utworzono: 2020-11-30

Natalia Gruenpeter